Ama bu bitkinin uyuşturucu tesirinin ne vakit keşfedildiği bugüne dek meçhuldü. Bu hususla ilgili birkaç bilgiyi, eski Yunan tarihçisi Herodot verir. “Herodot Tarihi” isimli yapıtında İskitlerin ısıtılmış kenevirin buharıyla kendilerinden geçtiklerinden kelam eder tarihçi.
Uyuşturucu tesirden, kurutulmuş kenevir yapraklarında, çiçeklerinde ve saplarında bulunan tetrahidrokannabinol (THC) sorumlu. Daha eskilerde kültüre alınan kenevir cinsleri ve yabani cinslerinin birçoğunda THC oranı düşükken, özel olarak haşhaş yahut marihuana üretimi için yetiştirilen çeşitlerde THC oranı yıldan yıla artıyor.
THC oranı artıyor
THC içeriğinin 2500 yıl evvel de değerli olduğu, Çin’deki Pamir Dağları’nın doğusunda bulunan 10 ahşap tütsü kabının incelenmesiyle ortaya çıktı. Çinli ve Alman bilim insanları bu kapların ne işte kullanıldığını öğrenmek için incelediklerinde, içlerinde kimyasal izleri tam da kenevirle örtüşen sürpriz bileşimler tespit ettiler. Hatta insanların o tarihlerde bile yüksek THC içerikli kenevir tiplerini yaktıkları anlaşıldı. Ama insanların bu cinsleri kendilerinin mi yetiştirdiği yoksa şuurlu olarak mı topladıkları, ayrıyeten dumanı ne formda içlerine çektikleri şimdi bilinmiyor.
İpek yolu etkisi
Tütsü kapları Jirzankal’daki mezarlara ilişkin. “Eski İpek Yolu’nun takas rotası bir otomobilin tekerlek parmakları üzere vazife görmüş ve Orta Asya’yı o zamanki dünyanın merkezine taşımış” diyor araştırmacılar. Araştırma, kenevir içimi ve yüksek tesir unsuruna sahip kenevir çeşitlerinin bu rota üzerinde yayılan kültürel geleneklere dahil olduğunu gösteriyor. İddialara nazaran Jirzankal insanları keneviri, ölülerini anmak için daire biçimindeki taş dizileri içinde yakıyorlardı. Kenevir günümüzde uyuşturucu olarak yahut tıbbi maksatlı olarak kullanılıyor.
The origins of cannabis smoking: Chemical residue evidence from the first millennium BC in the Pamirs, Science Advances, 12.06.2019.
