İlişkiler bitip ayrılıklar yaşanabilir. Lakin toplumsal medyanın hayatımıza bu kadar müdahil olduğu, teknolojinin bu kadar geliştiği günümüzde, ayrılığı kabullenemeyen ya da kıskanç olan ısrarcı taraf karşısındakinin hayatını kâbusa çevirebiliyor.
Teknoloji, telefona yüklenen birtakım casus uygulamalar yoluyla takıntılı olarak partnerini izleyen sapıkları da beraberinde getiriyor. Bu etik dışı taşınabilir uygulamalar, bilhassa bayanların baş belası. Birçok bayan, telefonlarında gizlenen casus uygulamalarla dikizlendiğinin farkında bile değil. Uzmanlar, uygulama platformlarına büyük iş düştüğü konusunda hemfikir.
Her şeyi görebilirdi…
MIT Technology Review’a konuşan Anna rumuzlu bir mağdur, “Her vakit nerede olduğumu, e-postayla, kısa iletilerle, toplumsal medyada kiminle konuştuğumu biliyordu. Her şeyi görebilirdi. Gizliliğim yoktu” diyor.
Anna’nın tecrübesi istisnai değil; birden fazla bayan olmak üzere binlerce insan için bir gerçek. Bunun nedeni, ekseriyetle onların bilgisi olmadan, aygıtlarına yüklenen “stalkerware” uygulamaları. Öbür bir deyişle, akıllı telefonunuzun casusluk etmesine müsaade veren uygulamalar. Bazen bu uygulamalar, kişinin aygıtına birinci elden erişim gerektiriyor. Lakin birtakım durumlarda yalnızca zararsız görünen bir indirme bile bu uygulamaların telefonunuza sızmasına neden oluyor. Bu olduğu an, sapığınızın her şeye erişimi var demektir.
Üstü kapalı yazılım…
Anna’nın yaşadığı durumda, bir adam (David diyelim) ona fotoğraflı bir bildiri gönderiyor. Fakat bu ileti sıradan bir fotoğraflı ileti değil. İndirdiği an telefona stalkerware programı da yüklenmiş oluyor. Anna, Haziran 2016’dan bu yana şiddeti giderek artan bu alakadan şimdi kurtulabilmiş. Anna, alakalarının birinci iki ayında David’den şüphelenmediğini söylüyor: “Facebook Messenger’da yalnızca özel olarak paylaştığım bir şey hakkında yorum yaptı. Ondan sonra her şeyi takip ettiğini anladım.”
Stalkerware üzerine çok az çalışma yapıldı, bu nedenle bu sorunun sahiden ne kadar büyük olduğunu bilmek güç. Cornell Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bu fenomen üzerine yayımlanan bir makalede düzinelerce üstü kapalı yazılım aracı buldu.
Yazarlar, bu uygulamaların çoğunluğunun, çocuk güvenliği yahut hırsızlık tedbire araçları olarak gizlenen “çift kullanımlı” uygulamalar olduğu konusunda uyarıyorlar. Bu belirsizlik, stalkerware uygulamalarının çoğalmasını engellemeyi önemli biçimde zorlaştırıyor. Cornell’da bilgisayar bilimi araştırmacısı ve araştırmanın muharrirlerinden Rahul Chatterjee, “İnsanlar bu sorunun niş olduğunu düşünüyor, fakat bu hakikat değil” diyor. Makûs bir ilgi yaşayan üç bayandan birinin ve altı erkekten birinin, hülasa milyonlarca insanın bu sorunu yaşadığını söylüyor Chatterjee…
Siber güvenlik şirketi Kaspersky, geçen yıl antivirüs uygulamalarıyla kullanıcılarının bilgisayarındaki stalkerware’ları tespit etti. Firmaya nazaran 58 bin stalkerware bulundu ve kaldırıldı. Gerçek sayının çok daha yüksek olduğu düşünülüyor.
Farkında değiller…
Bu uygulamaların birçoğunun Google’ın Play Store ve Apple’ın App Store’unda bulunması da durumun vahametini gözler önüne seriyor. Teknolojinin, istismarcılar için artan rolü, sırf taşınabilir yazılımlarla sonlu değil. Aile içi şiddet yardımı kuruluşu Refuge, davalarının yaklaşık yüzde 95’inin ebeveyn denetimi uygulamaları, çalışan takibi ve hatta Google Haritalar yahut pozisyon bulmaya yönelik saplantılı takip yoluyla bir çeşit teknoloji tabanlı suiistimal içerdiğini söylüyor.
Peki ne yapılabilir? Kurbanların birden fazla da izlendiklerini bilmiyor yahut nasıl durduracaklarını bilmiyor. Pek çok kişi, Google, Apple ve öteki şirketlerin, stalkerware uygulamalarını, uygulama mağazalarının dışında tutması gerektiğine inanıyor.
Akıllı telefon üreticisi ve işletim sistemi sağlayıcılarınınsa hangi uygulamaların aygıtın kamera, GPS yahut iletileşme özelliklerine eriştiği konusunda daha fazla bildirim sunması da bir öbür tedbir.
Derleyen: Batuhan Sarıcan
Program cepte…
Her üç bayandan ve altı erkekten biri casus yazılımlarla dikizleniyor. Bu uygulamaların birçoğunun Google’ın Play Store ve Apple’ın App Store’unda bulunması da durumun vahametini gözler önüne seriyor.
