Uğur Yücel, “Azınlıkta Kaldık” ile sahnelere dönüyor” başlıklı haberler düştü önümüze geçen hafta. Sahnelendiği yıllarda ağır ilgi gören oyun, 20 yıl ortadan sonra kimi düzenlemelerle tekrar izleyiciyle buluşuyor. Bu geri dönüş bizi de çok heyecanlandırdı. Usta sanatkara hem sahnesini, hem de o yıllardan bugüne değişen Türkiye’yi ve Uğur Yücel’i sorduk. “Şöyle yüksek bir balkonda otursam beni bana verseler öteki yönlendirirdim. Bak Uğur’cuğum onda oynama, şunu bu türlü yapma. Fikrim de vardır yani. Bir tek aklım bana çalışmıyor” diyor.
Neden artık geri dönüyor “Azınlıkta Kaldık?” Şovdan biraz bahseder misiniz?
Birkaç eski dost ve cümbüş bölümünde olanlar sahneyi bırakmama bir mana veremiyordu. Ben de o denli düşünüyorum. Tam olarak neden bıraktığımı da bilmiyorum. Fakat dizi bölümüne kapıldık gitti. O şovda bugün hâlâ sıcaklığını cümbüşünü sürdüren epizotlar vardı. Eskimedi yani. Biraz biyografik bir hal aldı. Çok şey sığdırmışım hayatıma. Bunları sahnelediğimde artık otuzlu yaşlarda olan beşerler bebekti. Ben çok sevdiklerimin ve heyecan duyduklarımın yanında konuşurum. Bana hayat çok sürprizler sundu. Çin sözüydü sanırım “Hayat, öyküsünü hoş anlatanlara ikram sunar” gibisinden bir cümle. Benim yaşadıklarım büyük tesadüflerle, kıssalarla dolu. Masalarda havamı bulduğumda anlatıyorum. Herkes “Abi çık sahnede anlat bunları” diyor. Natürel ki anılardan ibaret değil. O yüzden sevinç hüzün birlikte gidiyor.
“Azınlıkta Kaldık”a sahnelendiği yıllarda ilgi nasıldı? Artık daha mı fazla ilgi görür sizce?
Çok güzeldi. Dolu salonlara oynuyordum. Şimdiyi bilemiyorum ancak o denli bir umudum var. E, dolsun yahu. Kasıklarını tutarak gülünecek bir şovdan çok bir oyuna benziyor. O nedenle esprisi ya da manası tükenmiyor.
‘STAND-UP’ SÖZÜNÜ BENİMSEYEMEDİM’
Stand-up’ta Kuzguncuk’tan kıssalar olacakmış örneğin, büyük fotoğraf olarak da Türkiye’yi mi göreceğiz?
“Azınlıkta Kaldık” başlığı o vakitler ne söz ediyordu, artık o manası değişti mi? Değiştiyse nasıl evrildi?
Ben çokkültürlü bir ortamda yetiştim. Din, köken, inanış, mezhep ne bileyim bunların ayrımcılığa uğramadığı bir dünyamız vardı. 70’lerin sonunda fevkalâde bir değişime hakikat akmaya başladı ırmak. Kendi dünyamızda o kadar az kişi kaldık ki. Bunları 90’larda dillendirdiğimde kimsenin inanası yoktu yaşadığım hayata. Hatta çok yakın büyüdüğüm arkadaşlarımda da bu türlü bir algı yoktu. Bir ilkokul arkadaşım beni sahnede izlediğinde, “Biz yaşamışız sen seyretmişsin Uğur” demişti. Öyleymiş demek. Hülasa azınlıkta kalmak benim üzere düşünen bir avuç insanın yalnızlığı aslında. Bu manada bu yalnızlık komik değil. Kimi yitirilmiş hisleri içeriyor. Yaşadıklarımızdan çıkıyor mana.
90’lar Türkiyesi ile 2000’lerin Türkiye’sini karşılaştırdığınızda ne görüyorsunuz?
Türkiye 90’lı yıllarda yokuş aşağı inmeye başladı. Kimse el frenini çekemiyor. Çoluğumuz çocuğumuz milletimiz için aydınlık ferah yıllar gelir dilerim. Bu dileğim insanlık ve cihanımız için de doğal olarak.
‘MİZAH HAKLIDIR’
Dünyada stand-up şovlarında uç noktalara dokunabilen, hatta birtakım noktalarda insanları rahatsız etmeyi amaçlayan konuşmalar görebiliyoruz. Ülkemizde ise bu pek mümkün olamayabiliyor, sonlu kalıyor sanırım, değil mi?
Komik olan tıpkı vakitte can yakıcı da olabiliyor örneğin Amerika’da, İngiltere’de. Çok rahatlıkla ağızlarında ya da kanılarında olanı püskürtebiliyor stand-up’çılar. Yeni bilgi edindim, toplama kampında gaz odasına gidecek olanlar son vakitlerini mizah yaparak, latife yaparak geçirmişler. Stand-up tarihinde baskı görmüş komedyenler var. Mesela Lenny Bruce. Sineması de var, tavsiye ederim. Bir çeşit karşı çıkma haykırma da varmış latifenin yanında. Benim gençliğimde afro-Amerikan komedyenler taklit yapıp beceri gösterirlerdi. Yani zülfiyare dokunmadan. Lakin onların torunları vatandaşı oldukları ülkeyi yerden yere vuruyorlar. Sert şimdikiler. Lakin beyaz Amerikalılar bu sert latife içeren konuşmalara kahkahalarla gülüyorlar. Zira mizah haklıdır. Güldürüyorsa düşündürüyorsa. Kaba ve zekâ içermeyen bir alaycılıksa mizah değildir zati. Bizde sağcısı solcusu çok geriliyorlar kendilerine latife yapıldığında. Ha, mesela bu mevzuyu yani eski siyasetçilerle şahsî olarak yaşadıklarımı anlatacağım sahnede. Hiç sorun yaşamadığım üzere telefonla tebrikler aldım. Beni izlemeye geldiler. Anlatacağım.
Bunun nedeni ne sizce? Politik hususlarda espri yapmak imkânsız üzere bir şey olmalı artık örneğin.
Bir söyleşide hayat zarafetini yitirdi demiştim. Bu aslında yalnızca bugün değil, benim birinci gençliğimden beri o denli. Hayat kabalaştı. Beşerler öfke dolu birbirlerine. Bakın toplumsal medyaya herkes alıngan; “Beni mi kastettin, bana mı çaktın?” Bırakın siyasetçiyi, takma isimle yazan da alınıyor. Kardeşim sen sensin, de biz bilmiyoruz senin kim olduğunu.
Siz de otosansür uyguluyor musunuz?
Televizyonda uyguladım. Zira atılıyor sonuçta ya da kanal ceza alıyor.
Stand-up yapan kişi sayısında artış olmasını neye bağlıyorsunuz?
İnsanlar dans etmek, gülmek, memnun, özgür olmak istiyorlar. Bu türlü bir fırsat bulduklarında mecnuna dönüyorlar. Harika bir sinema ya da dans, sahne gösterisinde dakikalarca alkışlıyorlar, gözyaşı döküyorlar, gülüyorlar. Birkaç oyuncuya sen yüksek bir yerlere çıkıp haykırsana dedim. Zira dingin göl üzere. Görüyorum. İçinde fırtınalar var kendini yorganın altına gömüyor. Dünyada haykıramayan çok millet var. Doyasıya gülemeyen de.
‘NASIL YAPARSIN ’I ÇOK SORARIM
TV dizilerinde yer almama nedeniniz dizilerin mühletleri ve ağır çalışma ortamı mı?
Son birkaç işte canım yandı. En çok evlatlarım, çok yakınlarım olarak gördüğüm çalışma arkadaşlarıma üzülüyorum. Çok bedelli gençlerle çalıştım, arkadaş oldum. Hüsrana uğradılar. Doğrusu hayal kırıklığına uğradığım çok az işim oldu. Ancak artık oburlarının kederleri benim ıstırabım oluyor. Çok hassaslaştım. Ben saflığımı yitirmiyorum, birilerine kanıyorum hâlâ. Ancak diyorum ki kimse beni kandırmadı bu hayatta. Onlar öyleydiler, ben kandım. En hoşu, en pakı bir açık hava tiyatrosuna ya da bir salona ismini yazarsın, gelirlerse gelirler. Kendi başına çıkar terini bırakırsın sahneye. Sonra tek başına huzurla uykuna dalarsın. Bu geriye dönüşün ardı gelecek. Neyzen Tevfik oyunumu hazırlıyorum sonra da “Zorba” oynayacağım. Biraz kanatlarımı açayım artık. Ruhum köhnedi.
Siz de tiyatro oyunlarıyla yeni dönemde sahneye çıkacaksınız, tiyatroya olan ilgiyi nasıl değerlendiriyorsunuz? Artıyor mu?
Tiyatrolar doluyor. Çok hoş oyunlar izledim. Gerçekten heyecan verici. Çocuk üzereyim izlerken. Bir heves geldi tekrar. Alanlara inmek gerek dedim.
Yaşlanmaktan korktuğunuz oluyor mu? Geriye dönüp baktığınızda mesleğiniz açısından pişmanlıklarınız var mı?
Ben pişman olan ve keşke diyen biriyim. Hayatım kendime şaşmakla geçti. Şöyle yüksek bir balkonda otursam beni bana verseler, diğer yönlendirirdim. Bak Uğur’cuğum onda oynama, şunu bu türlü yapma. Fikrim de vardır yani. Bir tek aklım bana çalışmıyor. “Nasıl yaparsın bunu” kendime en çok sorduğum soru… Yaşlanmaksa zihinsel değil fizikî bir şey olmalı. Daha gelmedim oralara. Bir gün tekneden kıyıya atlamayı düşüneceğim ve buna çok hazır olacağım ancak atlayamayacağım. Gecikmeli gelsin ne diyelim…
AYVALIK’TA TEKNEDE
Ayvalık’taki hayatınızdan bahseder misiniz biraz? Geçen aylarda da Artvin’e yerleştiğinize dair haberler çıkmıştı, İstanbul’u neden terk ettiniz?
O Artvin masalı nereden çıktı bilmiyorum. Yakın arkadaşlarım bile sitem etti “Haberimiz yok” diye. Valla işte sallıyorsun bir haber, oltaya geliyor millet. Artvin’de bir konut açsalar takılırım ancak; “Gel baba otur yaa, bir haber çıkardık mahcup olmayalım. Bir de boğa çakarız sana. Kafkasör Yaylası’nda güreştirirsin. Tulum havası da var.” Ayvalık’ta teknede yaşıyorum. Yıllardır suyun üstündeyim. Yelkenli mütevazı bir tekne. Küçücük metrekarelerde döneniyorum.
