Getty Images – Boris Johnson 31 Ekim öncesi erken seçime gitmeyi düşünmediğini söylüyor
İngiltere’de Başbakan Boris Johnson’ın Avrupa Birliği’nden (AB) mutabakat olmadan ayrılmayı tercih etmesi nedeniyle parlamentoda muhtemel bir itimat oylamasını kaybetmesi durumunda, mevcut Brexit tarihi 31 Ekim’den evvel erken seçim yapılmasının mümkün olup olmadığı tartışılıyor.
Boris Johnson’ın liderliğindeki Muhafazakar Parti, İngiltere’yi azınlık hükümetiyle yönetiyor. Dışardan dayanak aldığı Kuzey İrlandalı birlikçilerin oluşturduğu Demokratik Birlik Partisi (DUP) ile birlikte parlamentoda yalnızca 1 sandalyelik çoğunlukları bulunuyor.
Muhalefet partilerinin yanısıra Muhafazakar Parti içinde de AB’den anlaşmasız ayrılığa karşı çıkan çok sayıda vekilin olması, Johnson’ın 3 Eylül’de parlamento yeni yasama yılına başladığında muhtemel bir inanç oylamasını kaybetme ihtimalini yükseltiyor.
Peki bu durumda 31 Ekim’den evvel bir erken seçim mümkün mü? Yahut parlamento seçim olmadan da Brexit’i erteleyebilir mi?
Seçim için kâfi vakit var mı?
Siyasi yorumcular bu mevzularda ikiye bölünmüş durumda. Bunun en değerli nedeni de parlamentonun açılış tarihi ile 31 Ekim ortasında 2 aydan bile kısa bir mühlet olması.
Mevzuata nazaran İngiltere’de itimat oylamasını kaybeden bir hükümetin yeni bir hükümet kurmak için 14 gün mühleti var.
Güven oylaması verilir ve hükümet başarılı olamazsa o süreçte Muhafazakar Parti yeni bir hükümet kurmayı deneyebilir lakin muhalefet partileri de ittifaklarla bir hükümet alternatifi arayabilir.
Güvenoyu alabilecek bir hükümet oluşamaması halinde ise 14 gün sonra erken seçim kararı alınması öngörülüyor.
Bu hesaba nazaran, hükümetin 4 Eylül’de güvenoyunu kaybetmesi durumunda en erken 25 Ekim Cuma günü bir erken seçime gitmek mümkün olacak.
Fakat İngiltere’de seçimler Perşembe günleri dışında pek yapılmadığından bir hafta daha beklemek gerekebilir. Perşembe dışındaki son seçim 27 Ekim 1931’de yapılmıştı.
EPA – O kadar sıra dışı şartlar yaşanıyor ki Kraliçe’nin bütün gelenekleri bir yana bırakıp siyasete müdahale ihtimali bile lisana getiriliyor
Başbakanın 14 günlük müddetin tamamını kullanmadan erken seçime gitme kararı alması mümkün olduğu üzere, seçimin 31 Ekim’den sonra yapılması da mümkün.
İngiltere’nin AB’den mutabakat olmadan ayrılmasına karşı çıkan Muhafazakar Parti’nin milletvekilllerinden Dominic Grieve, seçim kararı alındıktan sonra hükümetin kıymetli bahislerde adım atmaması ve süreksiz hükümet rolü oynaması geleneği bulunduğunu, bu yüzden de seçim kararının alınırsa o süreçte AB’den ayrılmasının hakikat olmayacağını söylüyor.
Öte yandan erken seçim kararı alındıktan sonra İngiltere’nin AB’den çıkması için hükümetin bir atılımda bulunmasına aslında teknik olarak gerek yok çünkü mevcut yasalar ile otomatik çıkış tarihi 31 Ekim olarak belirlenmiş durumda.
Kraliçe siyaset sahnesine çıkabilir mi?
Bazılarına nazaran bu süreç Kraliçe 2. Elizabeth’i siyaset sahnesine çıkmak zorunda bırakabilir.
İngiltere’de Kraliçe’nin birtakım özel durumlarda başbakanı vazifeden alma hakkı bulunuyor.
Daily Telegraph gazetesinin editör yardımcısı Camilla Tominey, bunu “sıra dışı bir gelişme” olarak pahalandırıyor.
The Times gazetesine konuşan Institute for Government (Hükümet Enstitüsü) isimli niyet kuruluşunun kıdemli araştırmacısı Catherine Haddon ise böylesi bir durumda Kraliçe 2. Elizabeth’in Johnson’ı misyondan alması için davetler yapılabileceğini söylüyor.
Bir öbür sıra dışı senaryo da imza kampanyası başlatarak Kraliçe 2. Elizabeth’in Ekim ayındaki AB tepesine giderek Brexit tarihini ertelemeyi talep etmesini sağlamak. Lakin Camilla Tominey’e nazaran 67 yıldır siyasi tarafsızlığını koruyan 93 yaşındaki Kraliçe 2. Elizabeth’in bu türlü bir yolu tercih etme ihtimali son derece az.
Times gazetesinin editör yardımcısı Steven Swinford ve siyaset muhabiri Henry Zeffman’a nazaran, Johnson’ın 31 Ekim’den sonra bir seçim tarihi belirlemesi durumunda milletvekillerinin atabileceği birtakım adımlar da var.
Bunlar ortasında parlamentoya Johnson’ın AB’den Brexit’i ertelemesini talep edecek tasarılar sunmak yahut kabul edilmiş Brexit yasasını değiştirerek çıkış tarihi olarak görülen kısımdan 31 Ekim ibaresini çıkarmak üzere seçenekler de var.
BBC News’tan Tom Edgington, böylesi bir sürecin daha evvel hiç yaşanmadığına dikkat çekiyor ve hükümetin güvenoyu alamaması durumunda, iki tarafın da birbirlerine itirazlarını Yüksek Mahkeme’ye taşımasının beklenebileceğini söylüyor.
