Belçika’dan büyük arazi terk edildi

Eşsiz rahmeti ile Anadolu her yıl artan oranda üretimden koparıldı. Çiftçiler, 2005 yılından 2018 yılına kadar 3.5 milyon hektarlık araziyi ekmekten vazgeçti. Daha doğrusu kuralların sürdürülemez hale gelmesi sonrasında çiftçi zarurî olarak tarımdan uzaklaştırıldı.

2005’te 26.6 milyon hektar olan tarım yeri yüzde 13 küçüldü! Çiftçinin sırtını döndüğü toprakların içine Belçika’nın rahatça sığacağını söylersek, tarımdaki ihanetin boyutu daha net anlaşılabilir.
Tarım topraklarındaki daralma Ege’yi de kapsıyor. Yüzde 12’lik hisseyle Türkiye’nin en kıymetli ziraî üretim alanlarından Ege’de de çiftçiler üretimi terk ediyor. Son 13 yılda Ege’nin tarım yeri yüzde 9 oranında küçüldü!.. 3 milyon 34 bin hektardan, 2 milyon 765 bin hektara geriledi…
Ege’nin kıyılarındaki Akdeniz iklimi ile iç kesitlerindeki karasal iklim; incirin, üzümün, zeytinin… tahıl, şekerpancarı, tütün ve pamuğun üretimi için çok uygun şartlar hazırlıyor.
Tarım istihdamı açısından da Ege, 834 bin üretici ile Türkiye’de birinci sırada yer alıyor. Lakin toprakların küçülmesi istihdamın da benzeri biçimde gerilemesine neden oldu. Ege’de tarımın istihdama katkısı yüzde 29’dan yüzde 20’ye geriledi.

Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Ahmet Atalık yıllardır yaşanan çölleşmeye dikkat çekiyor; “ İstihdama ve üretime sağladığı büyük katkı göz önünde bulundurulduğunda, tüm ülke tarım alanları üzere Ege Bölgemizdeki tarım alanlarının da boş bırakılmak ya da maksat dışı kullanılmak yerine üretime yönlendirilmesini sağlayacak tarım siyasetlerine gereksinim var” diyor.

Rakamlar çarpıcı
Türkiye en büyük dövizi pamuk ithalatına ödüyor. Sadece geçen yıl 1.4 milyar dolar pamuk için harcandı. Halbuki Ege dünyanın en kıymetli pamuk üretim alanlarından biri. 2018’de Türkiye’nin gereksinimi olan 980 bin ton pamuğun 206 bin tonu Ege’de üretildi. Lakin pamuk ekim alanları da yıllar içinde daraldı! 2005-2018 ortasında yüzde 27 oranında pamuk üretim alanı terk edildi! Dalın ise pamuğa muhtaçlığı her geçen gün artıyor.

Yine bölgenin en değerli üretim kalemlerinden tütün yüzde 38 küçülme ile başı çekiyor. Geçen yıl 80 bin ton tütün muhtaçlığının 52 bin tonu Ege’den sağlandı. AKP’li yıllarda tütün üretim alanı 113 bin hektardan 70 bin hektara geriledi.
Buğdayın anavatanında dışa bağımlı olmak üzere bir çöküntünün içindeyiz. 2018 yılında 5.8 milyon ton buğdaya 1,3 milyar dolar ödendi. Birebir yıl Türk üreticileri ise 20 milyon ton buğday üretti. Ege’nin hissesi buğdayda 1.6 milyon tonu buluyor. Ahmet Atalık buğdayın stratejik ehemmiyetine dikkat çekerek bakın ne söylüyor,

“2005 ve 2018 yılları ortasında buğday ekim alanlarımız 789 bin hektardan 620 bin hektara düştü. Yani yüzde 21 küçüldü. Kuşkusuz buğday üretiminde kendimize kafiyiz. İhracata yönelik hammadde olarak buğday ithal ediyoruz. Lakin çiftçinin ekmekten vazgeçtiği buğday alanları tekrar üretimde kullanılırsa, Türkiye’nin buğday ithal etmeye muhtaçlığı olmayacaktır. İthalata ödediği milyar dolarlar ülkemizde ekstra yarar olarak kalacaktır.”

Ege’de üretilen üzüm ve incirde de durum farklı değil! Türkiye’deki toplam 4 milyon tonluk üzüm üretiminin 1.8 milyon tonu Ege Bölgesi’nden sağlanıyor. AKP’li yıllarda üzüm üretim alanı da yüzde 5 oranında daraldı. Yaş incirde ise Türkiye üretiminin yüzde 77’sini Ege Bölgesi karşılıyor.
Üretim alanı daralan eserler ortasında bu karamsar fotoğrafa oturmayan tek eser zeytin…
Zeytinde toplam üretimin yüzde 50’sini Ege’deki üreticiler karşılıyor. Yağlık zeytinde de yüzde 40’ın üzerinde bir hissesi var Ege’nin… Son 13 yılda zeytinlik alanlarının büyüklüğü 390 bin hektardan 446 bin hektara genişledi. Üretimdeki çölleşmeye karşı zeytin üretim alanındaki yüzde 14’lük genişleme tek teselli…

Peki, tarımın tabanına kibrit suyunu dökenler kimler? Neden dünyanın en stratejik kesimi tarım; Türkiye üzere hem kendisi hem de dünya için bir üretim adası olacakken çölleşmeye terk edildi? Ahmet Atalık sorumu yanıtlıyor;
“Ülkemizde 12 Eylül 1980 sonrası uygulamaya konan neo-liberal siyasetler çerçevesinde tarım, gelişmiş ülkelerde hâlâ uygulanmayan bir vahşilikte hür piyasa iktisadına açıldı. Girdi maliyetleri yükselirken çiftçinin satış fiyatları daima baskılandı ve alım gücü daima gerileyerek alanı terk etmeye başladı. Piyasayı terbiye etme ismi altında ithalat özendirildi. Tarım Bakanlığı’nın “yeniden yapılandırılma” ismi altında kurmay kurumları kapatıldı, küçültüldü ve işlevsizleştirildi. Ziyan eden KİT’ler satılacaktı, fakat ziyan eden KİT bulunamayınca evvel ziyan ettirildiler, akabinde özelleştirilmeye başladılar. Tarıma taraf veren ve dayanak sağlayan KİT’ler, IMF ve Dünya Bankası siyasetleri ile kapatılmaya ve işlevsizleştirilmeye başlandı. Takviyeler biçim değiştirdi; üretimden bağımsız hatta üretmemeye yönelik kurgulanır oldu. Üreticinin pazarlama kanallarında yaşadığı sıkıntılar, aracıların fazlalığı ile ziraî altyapı problemleri da birleşince Türkiye süratle ithalatçı bir pozisyona sürüklendi.”
Atalık, 2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu’na dikkat çekiyor. Kanuna nazaran tarıma verilecek takviye ölçüsü ulusal gelirin yüzde birinden daha az olamayacaktı. Lakin, 2007 yılından günümüze kadar tarıma verilen dayanak, ulusal gelirin yüzde 0.4 ile 0.6 aralığında kaldı. Hiçbir vakit yüzde bir olmadı. Tarım Kanununa nazaran 2018 yılında verilmesi gereken dayanak ölçüsü 37.4 milyon TL olması gerekirken, yalnızca 14.5 milyon TL ödendi. Avrupa Birliği bütçesinin yüzde 40-45’ini ziraî takviyelere ayırırken, geçen yıl Türkiye’de ziraî dayanağın bütçeye oranı yüzde 1.8’de kaldı!
Rakamlar, Türk çiftçisinin Avrupalı çiftçi ile neden yarışamadığının aynası… Bir de borç batağı var… Bu yılın nisan ayında çiftçinin kullandığı kredi ölçüsü 108 milyar TL’ye ulaştı. Üreticilerin icralık olan borcu ise bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 54 artış gösterdi.