Hazine ve Maliye Bakanlığı bugün altında şahsen Berat Albayrak’ın imzası olan bir kararla karıştı. Kararla, bakanlığın finansal işlevi yüksek olan üniteleri, resmen İstanbul’a taşınmaya başladı. Kararın ekinde İstanbul’da görevlendirilen onlarca bakanlık çalışanı da yer aldı. Bakanlık, çalışanın 2 Eylül’de misyona başlamasını istedi. İstanbul’daki Defterdarlık’tan ve Bakanlık’ın teknik ünitelerinden de kelam konusu taşınma sürecine gereken takviyenin verilmesi istendi.
Bakanlık kulislerinden edindiğimiz bilgiye nazaran 5 Ağustos pazartesi sabahı Bakan Yardımcısı Bülent Aksu, genel müdürleri çağırarak bakanlığın kimi ünitelerinin İstanbul’a taşınacağını ve taşınmanın bir ay içerisinde tamamlanacağını söyledi. Aksu, genel müdürlerden gelişmenin çalışanlara bildirilmesini istedi. Birtakım müdürler duruma itiraz etti ve işçinin gitmek istemeyeceğini söyledi. Bakan Yardımcısı Aksu, bu tartışma üzerine “ben sizden rica etmiyorum, talimatı bildiriyorum” karşılığını vererek itiraz eden müdürlere sert karşılık verdi. Alınan karar, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından bugün imzalanarak yürürlüğe girdi.
HAZİNE’NİN OMURGASI TAŞINIYOR
Taşınacak ünitelerin tamamının ortak özelliğinin Hazine Müsteşarlığı altındayken Maliye Bakanlığı ile birleşen üniteler olması dikkat çekti. Taşınanlardan birinci gruptakiler; Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü’nde iç borçlanmayı yürüten üniteler, Dış Ekonomik Münasebetler Genel Müdürlüğü’nden dış borçlanmayı yürüten ünite ve Mali Bölümle Alakalar Genel Müdürlüğü’nün kambiyo hariç tüm üniteleri. Bu ünitelerin temel kıymeti ise devlet borçlanmasını yürütmesi, buna ait planları hazırlaması. Bu üniteler bir manada hazinenin aslını oluşturuyor.
Kurumda konuşulanlara nazaran bu üniteler ile yurtdışında da örneği olan borçlanma ofisi şekli bir yapı kurulmak isteniyor. Lakin bu türlü bir yapının neden kurulduğu, hala birebir Bakanlık bünyesinde koordineli çalışan ünitelerin neden İstanbul’a taşınmak istendiği, yeni idare modelinin nasıl olacağı, görevlendirmenin nasıl yapılacağı ise açıklanmış değil. Kulislere nazaran kurum içinde mevcut görevlendirilenlerin yanı sıra, kimi bankalarda misyon yapan isimler de sürece dahil edilecek. Bu da kurum içinde herkesin çeşitli imtihan ve kriterlerle alındığı şartların yeni geleceklere nasıl uygulanacağına dair soru işaretleri yaratıyor.
HAZİNE’NİN İÇİ BOŞALIYOR
Taşınacak olan bir diğer ünite ise Sigortacılık Genel Müdürlüğü. Bakan Berat Albayrak’ın daha evvel yaptığı Yeni İktisat Programı Yapısal Dönüşümleri 2019 toplantısında, bu yıl Sigortacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti’nin kurulacağı açıklanmıştı. Şuranın evvel Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulması planlandı fakat daha sonra kanunla kuruluş sürecinin gerçekleştirilmesine karar verildi. Mevzuat için gerekli çalışmalar yapılsa da, bu çalışmalar Bakanlık idaresine sunulsa da, Meclis’in tatile girmesiyle kuruluş teşebbüsü rafa kalktı. Bunun üzerine Bakanlık’ta üst şura tahlili yerine genel müdürlük olarak taşınma planı ağır bastı. Bakan Yardımcısı Bülent Aksu’nun toplantıda “siz taşının kanunu sonra çıkarırız” dediği de savlar ortasında.
Peki bu ünitelerin taşınması Hazine’yi nasıl etkileyecek?
Uzmanlara nazaran bu süreçle Hazine’nin içi büsbütün boşalmış olacak. Çünkü götürülen üniteler Hazine’nin en fonksiyonel üniteleri. Kurumda, sonrasının ne olacağı, Hazine ve Maliye’nin yine ayrılıp ayrılmayacağı, birtakım ünitelerin Varlık Fonu’na devredilip devredilmeyeceği herkesin konuştuğu lakin karşılığını kimsenin bilmediği sorular.
KANUNA DA AYKIRI
Öte yandan yapılan bir öteki tartışma ise taşınmanın türel altyapısına ait. Bugün Berat Albayrak’ın imzaladığı karar, 10 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 numaralı Cumhurbaşkanı Kararnamesi’nin 217. hususunu destek alıyor. Kelam konusu kararname Bakanlığa ülkenin finans siyasetleri çerçevesinde sermaye akımlarına ait gerekli düzenlemeleri yapma yetkisi veriyor. Bakanlık buna dayanarak taşınma sürecinin münasebetini şöyle açıkladı:
“Gerek Borsa ve Mali Bölümün, para piyasası aktörlerinin, banka merkezlerinin, sigorta şirketleri ile merkezlerinin İstanbul’da bulunması ve gerekse İstanbul’un bir finans merkezi pozisyonunda olması…”
Ancak taşınmaya itiraz eden birtakım bürokratlar ne 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin ne de devlet işçi mevzuatının bu taşınmaya müsaade vermediğini söylüyor. Çünkü bu üniteler yayımlanan kararnameye nazaran Bakanlığın merkez üniteleri. Merkez ünitelerinde çalışanların merkezde görevlendirilmesi ise mevzuattan gelen bir mecburilik. Öte yandan işçi kanununa nazaran uzmanlar da lakin merkezde görevlendirilebiliyor. Merkezde teşkilatlanmış bir ünitenin İstanbul’a nasıl gönderileceği, bu kararın hangi mevzuata dayanarak alınacağı da başlardaki başka soru işareti.
Üstelik Anayasa’nın 3. hususuna nazaran ülkenin başşehri Ankara. Merkezi yönetim de başkentte teşkilatlanıyor. Devletin merkez ünitesinin başşehir dışında teşkilatlanmasının bu nedenle Anayasa’ya da alışılmamış olduğu vurgulanıyor.
ALBAYRAK’IN ADAMLARI İSTANBUL’DA YAŞIYOR
Meselenin bir diğer boyutu ise insani ve çalışma şartlarına ait. Kurum içinde çalışanlara sorulduğunda, çoğunluk bir anda verilen bu kararla taşınmaya itiraz ediyor. Kamu ve bürokrasi tecrübesine alışılmamış olarak verilen “bir ayda taşının” kararına karşı, gitmemenin yollarını arayan çalışanlardan istifayı düşünenler de var. Durumdan en çok şad olanlar ise Berat Albayrak devrinde Bakan Yardımcılığıne ve Bakan Danışmanlığına getirilenler. Çünkü bu şahısların çoğunluğu Ankara’ya yerleşmediği üzere, her perşembe İstanbul’a giderek haftada en az üç günlerini İstanbul’a geçiriyorlar.
Berat Albayrak’ın imzası kurumadan Hazine ve Maliye’de zelzele yaratan karar, bir müddettir kurumsal geleneklerin devamlılığı başta olmak üzere tartışmaları yine başlatacakmış üzere görünüyor.
İşte Bakan imzalı o karar:
