Diyarbakır’ın Sur ilçesinden ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Hevsel Bahçeleri’nin eteğinden geçen Dicle Irmağı’nda yaklaşık 40 balık çeşidi yaşıyor.
Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Tarık Çiçek, geçen 30-40 yılda Dicle Irmağı’na yapılan müdahaleler, baraj, evsel ve kimyasal hususların ırmak sularına karışması nedeniyle, ırmakta yaşayan yaklaşık 40 balık tipinden 3’ünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını söyledi.
“3 ADEDİNİN KUŞAĞI ŞU ANDA TEHLİKE ALTINDA”
Dr. Çiçek, “Leopar sazanı, bodur yayın balığı ve kurt balığının sayılarında büyük oranda azalma yaşandı. İleriki evrelerde toplu balık vefatlarıyla de karşılaşabileceğiz. Kuşağı tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan balıkları daha evvel ırmağın tümünde, artık ise yalnızca muhakkak ve kısıtlı alanlarda görüyoruz. Sürecin devam etmesi halinde ileriki yıllarda büsbütün görülmeyecek. Son yıllardaki çevresel değişimlerle bir arada bunlardan 3 adedinin kuşağı şu anda tehlike altında. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıyalar” diye konuştu.
Bu balıkların kısıtlı alanlarda görülebildiğini tabir eden Dr. Çiçek, dedi.
‘TOPLU BALIK VEFATLARI GÖREBİLİRİZ’
Türlerin yaşantılarını sürdürebilmeleri için su kaynaklarının şuurlu kullanması gerektiğini, aksi durumda toplu balık ölümlerinin yaşanabileceğini söz eden Dr. Çiçek, şunları söyledi:
- “Bunların hayatlarını sürdürebilmeleri için bir farkındalık gerekiyor. Doğal kaynaklarımızı yanlışsız ve aktif bir biçimde kullanmamız gerekiyor. Biliyorsunuz son yıllarda kuraklık var. Kuraklıkla birlikte yağış ölçülerinde önemli bir azalma, düzensizlikler var. Kar formunda yağması gereken yağışlarda bir azalma var. Yağışların azalması demek, ırmağın su akışında önemli azalmalara neden oluyor.
- Böyle devam ederse geçen yıllarda olduğu üzere nisan ve mayıs ayları sonunda yahut ekim ayında ırmaklar ve ırmaklara bağlı olan derelerde ve çaylarda toplu balık vefatlarını görebiliriz. Toplu balık ölümlerinin nedenlerine bakacak olursak bunun sebepleri araştırılmalı. Biyolojik ve kimyasal tahliller yapılmalı fakat muhtemelen bunlar oksijensizlikten ölüyor diyebiliriz. Bu balıklar başta ırmağın etrafında yaşayan kuşlar olmak üzere öteki canlıların temel besin kaynağını oluşturuyor. Balıkların ölmesi, azalması demek, aslında kuşların da başka canlıların da bundan olumsuz taraftan etkilenmesi demektir.
