Batı’nın işgal ve askeri müdahaleler için mazeret olarak kullandığı “demokrasi getirme” söylemi bu sefer Afrika’da tedavüle sokuldu. Dünya, daha evvel Afganistan, Libya ve Suriye’de de emsal senaryolara şahit oldu. Nijer’e yapılacak bir askeri müdahalenin de hali hazırda kırılgan olan bölgede, etraf ülkeleri de etkileyecek yeni bir kaos kapısını açacağı tarafında tasalar büyüyor. Evvelki gün Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna’nın, ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile görüştüğünü ve Nijer’de, “Demokrasinin yine tesisi” gayesini açıklaması, akıllara Irak senaryosunu getirdi. ABD’de George W. Bush idaresinin “kitle imha silahları” palavrasıyla “demokrasiyi tesis etmek” telaffuzuyla Irak’a yönelik işgali milyonlarca insanın vefatına sebep olurken geçen 20 yılda ülke hala içinden çıkamadığı bir siyasi kaos yaşıyor.
Joe Biden
Antony Blinken
Perşembe günü, Nijer’deki duruma ait ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile görüştüğünü ve devrik Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum’a dayanaklarını yinelediklerini belirten Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, X toplumsal medya platformundan bir bildiri paylaştı. Bildirisinde “Bugün ABD’li mevkidaşım Blinken ile görüştüm. Nijer’de “demokrasinin tekrar tesisine” ve demokratik formda seçilmiş Cumhurbaşkanına desteğimize bağlıyız” değerlendirmesiyle Colonna muhtemel bir müdahaleye kapı ortalarken, ABD’nin Irak işgali öncesi telaffuzunu akıllara getirdi.
Colonna’nın iletisinden bir gün sonra devrik Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, Amerikan Washington Post gazetesinde yayımlanan yazısıyla ülkesindeki cunta idaresinin gönderilmesi için ABD’den yardım isteyerek, darbenin dünya için yıkıcı sonuçlar doğuracağını kaydetti. Washington Post gazetesi için “Ülkem atak altında ve ben de esir alındım” başlıklı bir makale kaleme alan Bazum, ABD ve tüm memleketler arası toplumu, ülkesinde anayasal sistemin yine tesisine yardıma çağırdı. Bazum’un davetine Fransa ve ABD’den olumlu karşılık geldi.
Bazum yazısında, Nijer’deki cunta idaresinin “Wagner üzere sabıkalı gruplarla” çalışmakla suçlayarak, “Orta Sahel bölgesi, darbecilerin ve bölgedeki müttefiklerin açık daveti yüzünden Wagner vasıtasıyla Rusya tesirine girebilir” diyerek Batılı ülkelerin mümkün müdahalesi için münasebet oluşturdu. Geçtiğimiz günlerde Wagner önderi Yevgeni Prigojin’den darbeyi destekleyen açıklamalar gelmişti. Mali ve Burkina Faso’da arka arda yaşanan darbeler sonrası Batı’nın Sahel’deki en değerli müttefiki haline gelen Nijer’de, Fransa’nın 1500 ve ABD’nin de yaklaşık 1000 askeri bulunuyor.
Nijer’deki askeri idare ise kendilerine tehdit savuran ülkelere karşı adımlar atmaya devam ediyor. Cunta sözcüsü Albay Amadou Abdramane, ABD, Fransa, Nijerya ve Togo büyükelçilerinin misyonlarına son verildiğini açıklarken, Fransa ile Nijer ortasındaki 5 iş birliği mutabakatının da feshedildiği duyuruldu. Ayrıyeten komşu Nijerya’yla tüm diplomatik ilgilerin kesildiği ilan edildi. Mevzuyla ilgili açıklama yapan Fransa cephesi, Nijer’le mutabakatlarını sadece “meşru hükümetlerin” iptal edebileceğini bildirdi. Bu açıklamanın, Paris’in yasal görmediği askeri idareye müdahale sinyali olabileceği belirtiliyor. ABD Lideri Joe Biden da “Başkan Mohamed Bazoum ve ailesinin derhal hür bırakılmasını ve Nijer’in zahmetlerle kazanılmış demokrasisinin korunması davetinde bulunuyorum” açıklamasını yaptı.
Öte yandan cunta idaresinin, Fransa’nın önde gelen medya kuruluşu France 24 ve RFI radyosunun yayınlarını kesmesi sonrası Paris’ten kınama bildirisi geldi. Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, alınan karar “otoriter bir baskı adımı” olarak nitelendirildi. Elektriğe ve internete erişimin son derece kısıtlı olduğu Batı Afrika’da radyo, ana haber alma aracı pozisyonunda bulunuyor.
ECOWAS, 30 Temmuz’da Nijer’deki askeri cuntaya Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un hür kalması ve yine vazifesine dönmesi verdiği müddet de dolmak üzere. ECOWAS taleplerinin karşılanmaması durumunda askeri müdahale dahil her seçeneğin değerlendirileceği duyurmuştu. Son olarak Senegal, Nijer’e muhtemel bir askeri müdahaleye takviye vereceğini açıkladı. Nijerya ordusunun da Nijer hududuna yığınak yaptığına yönelik bilgiler kıta medyasında yer aldı. Fildişi Kıyısı, Benin ve Nijerya da üyesi oldukları ECOWAS’ın askeri müdahalesini destekleyeceklerini açıklamıştı.
Batılı ülkelerin “demokrasi” mazeretiyle yürüttükleri işgal ve kaos planları son 30 yılda milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine, Afrika’dan Orta Asya’ya birçok bölgenin terör ve kaosla karşı karşıya kalmasına sebep oldu. ABD, 11 Eylül akınlarını mazeret ederek evvel Afganistan daha sonra da “kitle imha silahları” palavrası ve Irak’a “demokrasi getirme” telaffuzuyla yıllar sürecek Irak işgalini başlattı. Yeniden Fransa ve ABD iştiraki Libya’da da Kaddafi idaresine müdahalede bulunarak, petrol zengini Kuzey Afrika ülkesinde bugüne kadar sürecek istikrarsızlığa sebep oldu. 2 ülke de müdahale nedeniyle iç savaşa sürüklenirken, geçen 10 yılın akabinde politik istikrara kavuşmuş değil.
Nijerya Devlet Lideri Bola Ahmed Tinubu, ülkesindeki senatoya mektup yazarak darbenin yaşandığı Nijer’e askeri müdahale için onay istedi. Birebir vakitte ECOWAS Lideri olan Tinubu, Nijer’den her türlü ticari ve özel uçuşların yapılmasının engellendiğinin altını çizerek, bilhassa Lagos ve doğu limanlarından Nijer’e transit geçen malların ablukaya alınacağını kaydetti.
ECOWAS ülkeleri Genelkurmay Liderleri, Nijerya’nın başşehri Abuja toplandı. ECOWAS’ın Siyasi İşler Komiseri Abdel-Fatau Musah, genelkurmay liderlerinin, Nijer’e muhtemel bir askeri operasyon planını tamamladığını belirtti. Musah, askeri müdahalenin çerçevesinin belirlendiği belirterek müdahalenin ne vakit ve nereden başlayacağının açıklanmayacağını söyledi.
