Bünyesinde Kolun, Sesu, XO üzere markaları barındıran Kopaş Kozmetik’in İdare Konseyi Üyesi ve Genel Müdürü Onur Özyurt, döviz kurunun artmasıyla girdi maaliyetleri çok yükseldiğini belirterek, talepte bir küçülme yaşanmadığını fakat sabit kaldığını saç boyası başta olmak üzere birtakım kategorilerde düşüş yaşandığını söyledi. Şu anda perakende piyasasında nakit akışında problemler yaşandığına dikkat eden Onur Özyurt ile Türkiye kozmetik pazarı ve şirketin gayelerini konuştuk.
Türkiye’de kozmetik ve çocuk eserleri pazarının büyüklüğü ne seviyede?
– Türkiye’nin kozmetik pazarı küresel ölçeğe baktığımız vakit küçük. 12-14 milyar TL civarında bir büyüklük sözkonusu. Lakin bunun içinde renkli kozmetikten, saç, cilt bakım eserlerine kadar herşey var. Lakin hanehalkı gelirlerinin artışıyla bu pazarın büyümesini umuyor herkes.
Türkiye’de hâla agız bakım eserleri, parfüm deodorant kullanımı Avrupa ortalamasının altında. Bunun demografik, kültürel ve ekonomik sebepleri var.
Bunlar içinde bebek bakım kategorisi nispeten küçük bir kategori. Temel kategoriyi saç boyası, cilt bakım ve renkli kozmetik oluşturuyor. Bu kategoriler her sene ortalama yüzde 12-15 büyüyor. Bu büyümenin yüzde 3-4’ü adetten geliyor, kalan kısmı ise fiyattan. Bu yıl ve gelecek yıl büyümeye fiyatın tesiri biraz daha fazla olabilir diye düşünüyoruz. Zira döviz kurunun artmasıyla girdi maaliyetleri çok yükseldi. Firmalarda bunu bir formda yansıtmaya çalışıyorlar. Talep toplamda çok daralmadı ancak sabite yakın. Birtakım kategorilerde biraz düştü.
Saçta duraklama
Hangi kategorilerde talep azaldı?
– Renkli kozmetikte bir ölçü duraklama oldugunu gördük. Saç bakım ve saç boyasında bir ölçü duraklama var. Lakin bu yılın birinci 6 ayı çok enterasan bir periyottu. Seçimler yenilendi, bayram tesiri, krizin tesiri var derken, tam olarak hangisinin yavaşlattığını anlayamadık. Fakat eylülden sonra tüketici talebinin ne olacağını net görebiliriz. Olağan o vakte kadar her şey sabit kalırsa… Fakat öteki bir kriz ortamı olur, kur tekrardan hareket etmeye başlarsa o vakit denklem tekrardan değişir.
Hammadelerinizin birçok kimyevi eserleri olduğu için ithal ediyorsunuz, sizin dalda maliyetler ne kadar arttı?
– Maliyetlerde kura paralel artışlar oldu. Türkiye malesef petro-kimya endüstriside dışa bağımlı. Deterjanın hammaddesinden şampuanın ambalajına kadar her şeyin fiyatı dışarıdan belirleniyor. Dünyada emtia fiyatları degişirse ve TL de dolara karşı bedel kaybederse otomatik olarak girdi fiyatları süratle artıyor. Kağıt fiyatlarını gazete fiyatlarından biliyorsunuz, saç boyasını koyduğumuz karton ambalajın fiyatı bir anda ister istemez yükseliyor. Üretim çizgimizde otomosyon oranı yüksek, işçiliğin toplam masraflar içindeki hissesi yüzde 3-4’tür. Yüzde 97’si, emtiaya bağlı maaliyet modüllerinden oluşuyor. Kur ile ilgili dalgalanma olduğu vakit maaliyet de süratli yükseliyor.
Siz sattığınız esere ne kadar artırım yaptınız?
– Artan maliyetler oranında artırım yapamadık. Zira tüketicinin alım gücünün tıpkı nispette artma ihtimali yok. Türkiye’de alım gücü dolar bazında düştü. Beşerler geçen yıla nazaran alım gücünde daha gerideler. Bunu gözetmek durumundayız, zira tüketicimiz burada yaşıyor ve TL bazında kazanıyor. Biz bunu görmezden gelirsek alamazlar. Kimi şeyleri vakte yaymak zorundayız. Tabi bu durum firmaların kârlılıklarını etkiliyor.
|
Yılda 3-4 defa alınıyor Alım gücü fikir, tüketimde de düşüş oldu mu? İnsanlar ne kadar sıklıkla alıyor eserlerinizi? |
Tahsilatta sorun
Sektörünüz için piyasada ne tıp riskler görüyorsunuz?
– Ticaretin yavaşlamasına bağlı olarak nakit dönüş suratları yavaşladı. Türkiye’de perakende kesimi çok süratli gelişiyor, arkası gerisine mağazalar açılıyor. Perakendeci şöyle düşünoyor;bir mağazamda 100 satıyorsam başkasında 80 satarım diyor, lakin çalkantı olduğunda tüketim talebi niyet satış da düşük geliyor. Ortada oluşan açık da sistemi zorluyor. Bu olunca perakendeciden üreticiye olan nakit dönüş suratı yavaşlıyor. Bu da tahsilatlarda sıkıntılar yaratıyor. Bu yıl gördüğüm ve gelecek yıl da devam edecğini düşündüğüm risklerden biri de bilhassa Anadolu’da küçük parekende noktalarında meseleler var. büyük zincir markalar yaygınlaşıyor, bunlarla küçük perakendecilerin başa çıkması mümkün görünmüyor.
Hedef küresel marka olmak
Kopaş’ın gelecek periyot gayeleri neler?
– Kolun, Sesu, Alix Avien, XO, Dr. Beckmann, Foot Doctor, Voila başta olmak üzere birçok markayı üreten Kopaş, Alman bebek mama markası Humana, Japon bebek bezi markası GOO.N, İspanya’nın saç bakım markası Montibello’nun da temsilciliğini yapıyor. Besin dışı tüketim eserleri pazarında başkan olmak istiyoruz. Bu yıl ciroyu 500 milyon TL’nin üstüne çıkarmak istiyoruz. Çerkezköy’deki 24 bin metrekarelik üretim tesisimizde 500 çalışanımızla faaliyet gösteriyoruz.
Önce bölgesel sonra küresel bir marka olma maksadımız var. Dalin’le Malezya’da üç yılda ikinci büyük marka olmak istiyoruz. Cezayir’de şampuan üreteceğiz. Bir aksilik olmazsa bu yıl sonunda yerli ortakla üretime geçeceğiz. Birinci basamakta şampuan olacak tahminen buna yağ da eklenebilir. Gayemizde Nijerya, Kenya ve Angola da var. Yurtdışı operasyonumuz süratli büyüyor. Şu anda Türkiye’de kapasite arttıma planımız yok. Gayemiz cironun yüzde 40’nı ihracattan elde etmek.
Bu periyotta plan, bütçeleme yapmada zorlanıyor musunuz?
– Genel gidişata dair yaptığınız öngörü tutmalı. Yani hangi kategori büyüyor hangisinde güçlenmelisiniz bunları tutturmak gerekiyor.
Firmaların genel yanılgısı şu; ya hiç bütçe yapmaz yahut çok ayrıntılı bir bütçe yapar o ayrıntının içinde boğulur. 9 ay içerisinde Türkiye’de seçim olmuş, kur oynamış bununla uğraşırlar ancak temel soru şu: Pazara sunduğunuz eser yanlışsız eser mü? Biz takım olarak her çarşamba 4 saat ne planlamıştık ne satıyoruz neyi revize etmeliyiz diye konuşuyoruz.
Dalin civcivi Japonları tavladı
Japorlarla ortaklığınız var biraz açabilir misiniz?
– Türkiye’de Walt Disney karakterleri ile ilgili araştırma yapan Japon şirket Daio Paper Corporation, Kolun civcivinin 4. sırada çıkması üzerine Kopaş’ın kapısını çaldı ve lisansını aldı. Japon firma, Türkiye’yi geziyor, mağazalarda inceleme yapıyorlar ve Dalin’in civcivini görüyorlar. Türkiye’de 40 bayana soruyorlar, ‘En sevdiğiniz ya da çocuğunuzun en sevdiği Walt Disney karakteri hangisi?’ diye. Mickey Mouse, Winnie the Pooh da var. Dalin’in civcivini de bayanlara söylemeden ortaya katmışlar. Dalin’in civcivi de 40 karakter içinde 4. oldu. Araştırma sonucuna nazaran bunu lisanslamak istediklerini söylediler. Civcive lisans verdik. Kolun ana markamız. n Yeni kategorilere girecek misiniz?
– Çok plan var. Bebek bakım, mesken bakım, şirket satın almaları da gündemimizde.
Var mı somutlaşan bir satın alma?
– Süpermarkete girdiğiniz vakit besin, züccaciye dışındaki her alanla ilgileniyoruz. Ferdî bakım, konut bakım olabilir. Satın alma yaparsak Türkiye’den yapacağız. Yıl sonuna kalmadan alım sürecini tamamlamak için uğraşıyoruz.
