İzmir Büyükşehir Belediyesi, özelleştirilmek istenen Alsancak’taki Tarihi Elektrik Fabrikası’nı, ‘kamudan kamuya para ödemek’ suretiyle 35 milyon TL bedel karşılığı ihale yoluyla satın aldı. Seçilir seçilmez Tarihi Elektrik Fabrikası’nı İzmir’e kazandırmak için harekete geçen İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, fabrikanın belediyeye verilmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayını beklediklerini söyledi. Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, mevzuyu TBMM gündemine taşıdı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından yanıtlanması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.
AKP’Lİ BELEDİYELERE BEDELSİZ, MUHALEFETE BEDELLİ ‘TAHSİS’
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kamu hizmeti için ‘kamudan kamuya’ para ödemek zorunda bırakıldığına dikkat çeken CHP’li Bakan, “AKP’nin Cumhuriyet’in tüm kazanımlarını, miraslarını ‘özelleştirme’ ismi altında satıp peşkeş çekme teşebbüslerinden biri İzmir’den döndü. 1943’te kamulaştırılarak İzmir Belediyesi’ne devredilen ve bugün ‘Korunması Gerekli Kültür Varlığı’ niteliğinde olan Tarihi Elektrik Fabrikası, tekrar ‘özelleştirilmek’ istendi. İzmir Büyükşehir Belediyesi ihaleye girdi, 35 milyon TL’ye içi boşaltılan ve yıkılmaya terk edilen tarihi fabrikayı satın aldı. Halbuki İzmir Büyükşehir Belediyesi, 11 Ağustos 2016 ve 20 Ocak 2017 tarihlerinde Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı’na yazı yazarak Tarihi Elektrik Fabrikası’nın kente kazandırılması için tahsisini istemişti. Ama hiçbir cevap alamamıştı. Halbuki kamu yerlerinin birden fazla bilhassa AKP’li lokal idarelere bedelsiz tahsis ediliyor. İş muhalefete gelince, İzmir’e gelince, İzmir Büyükşehir Belediyemiz kamu hizmeti için ‘kamudan kamuya’ para ödemek zorunda bırakılıyor” diye konuştu.
CUMHURBAŞKANI NE VAKİT ONAY VERECEK?
CHP’li Bakan kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Ülkemizin kalkınma eforları içinde değerli bir yere sahip, İzmir’in tarihi ve kent hafızasının yapı taşlarından biri niteliğinde olan Elektrik Fabrikası’nın, kente kazandırılması için mahallî idaremiz hazır… Lakin 35 milyon TL bedel ödeyip satın alınan Tarihi Elektrik Fabrikası’nın, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne verilmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan beklenen onay gelmiyor. Cumhurbaşkanlığı’na soruyoruz; İzmir’e ve İzmirlilere kazandırılmayı bekleyen Tarihi Elektrik Fabrikası’nın İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne verilmesi için Cumhurbaşkanı’ndan beklenen onay ne vakit gelecektir?”
CHP’Lİ BAKAN CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI FUAT OKTAY’A SORDU:
1 – 35 milyon TL bedelle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin aldığı İzmir Alsancak’taki Tarihi Elektrik Fabrikası’nın belediyeye verilmesi için gerekli süreçler neden yapılmamaktadır?
2 – İzmir’e ve İzmirlilere kazandırılmayı bekleyen Tarihi Elektrik Fabrikası’nın İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne verilmesi için Cumhurbaşkanı’ndan beklenen onay ne vakit gelecektir?
3 – Kamu toprakları birçok AKP’li belediyelere bedelsiz tahsis edilirken, İzmir Büyükşehir Belediyesi kamu hizmeti için neden ‘kamudan kamuya’ para ödemek zorunda bırakılmıştır? Tarihi Elektrik Fabrikası İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne neden bedelsiz tahsis edilmemektedir?
ELEKTRİK FABRİKASI’NIN TARİHİ
Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Elektrik Fabrikası’nın tarihi sürecini, “Elektrik Fabrikası’nın temeli, Osmanlı periyodunda, 1913 yılında imzalanan ‘yabancı iştirake imtiyaz veren kontrata dayanılarak’ 1926 yılında Belçikalı Traction-Elektricite şirketi tarafından atılmıştır. Santralın 18 Ekim 1928‘de devreye girmesiyle birlikte kentte ömür değişmeye başlamış, sokak aydınlatmasında hava gazından elektriğe geçilmiş, ilerleyen yıllarda ise atlı tramvaylar yerine troleybüsler devreye girmiştir. Resmi Gazete’de 27 Temmuz 1943 tarihinde yayımlanan “İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi İmtiyazı ile Tesisatının Satın Alınmasına Dair Sözleşmenin Tasdiki ve Bu Kuruluşun İşletilmesi Hakkında Kanun” kapsamında satın alınarak, kamulaştırılmıştır. Şurası gücü 5 MW olan Elektrik Fabrikası’nın yabancı özel bölüm tarafından işletildiği uzun yıllar boyunca kapasite artışına gidilmemiştir. Konseyi güç, kamulaştırmanın akabinde Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs Genel Müdürlüğü’nün (ESHOT) işletilmesine geçildikten sonra 1949, 1952, 1954, 1955 yılında devreye alınan ek ünitelerle 40 MW’a ulaşmıştır. 1960’lı yıllara gelindiğinde ise İzmir`in elektrik gereksinimini yüzde 30‘unu karşılıyordu. ESHOT’tan sonra Etibank’ın işlettiği santral, Türkiye Elektik Kurumu’nun (TEK) kurulmasından sonra ise TEK’e devredilmiştir. Fabrika, ülke gündemine tekrar sokulan özelleştirme çalışmaları kapsamında TEK’in parçalanmasının akabinde son olarak Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş bünyesinde kalmış ve üretimin durdurulmasının akabinde, teknoloji tarihi açısından kıymetli ekipmanlar ve aygıtlar hurdaya ayrılarak, yok edilmiştir” sözleriyle kamuoyuyla paylaşmıştı.
