Keşmir’de Hindistan’a yansılar sürüyor.
Karar, “daha az federalizm daha çok merkezi yönetim” manasına geliyor ki, bunun Hindistan’ın Keşmir’le gibisi pozisyonda olan başka bölgeleri için nasıl bir örnek olacağını göreceğiz. Bu kararın birinci sonucu, Keşmir’deki Hindistan yanlısı fakat federalist siyasetçilerin elinin zayıflaması ve her iki ülkenin aşırılık yanlısı destekçilerinin güçlenmesi olacak.
Söz konusu 370. unsur barışın inşası, çatışmaların azaltılması için faydalı olduğu üzere bölgenin etno-milliyetçi yapısının da tanınması manasına geliyordu. Yasanın yürürlükten kaldırılmasıyla Hindistan’ın direkt bir modülü haline gelen Keşmir, etnik farklıkları yok sayılan bir bölge olarak kabul edilmiş oluyor. Bunun herkes tarafından, en azından Müslüman Keşmirliler tarafından kabul edilmeyeceği son derece açık.
Federal yapıya darbe
Başlıca sıkıntılardan birisi, Hindistan’ın o çok övündüğü federalizminin de darbe alması olacak. Hindistan’ın çok Hindu milliyetçisi başbakanı Narendra Modi’nin tek başına, müracaattan aldığı son derece dramatik bir karardır bu.
Bu karar Hindistan’ın federalist birliğine inanan Keşmirli Hindistan yanlısı ölçülü siyasetçileri çok sağcı milliyetçi Keşmirliler karşısında etkisiz kılacak, her şeyden evvel. Hem Hindistan yanlısı Keşmirli sağcılar hem de Pakistan yanlısı sağcılar bölgenin federal yapıdan koparılması konusunda ortak noktaya gelmiş oldular. Şimdilik kazanan çok sağcı Hindistan yanlıları oldu, Keşmir çok istedikleri üzere özerklik yapısı kaldırılarak ülkenin bir kesimi oldu. Bu bölgenin Pakistan’a bağlanmasını savunan Pakistan yanlısı çok sağcıları daha da radikalleştirecek bir atmosferin ortaya çıkmasına yol açacak.
Modi’nin kararı savunurken Keşmir’deki hanedan/aşiret siyasetinin aşırılıklar doğurmasının önlendiğini söylemesinde kimi gerçeklik hissesi bulunabilir lakin bunun Keşmir’in Pakistan’da kalan tarafıyla, esasen makûs olan ilgileri daha kötüleştireceğini bilmek için falcı olmaya gerek yok.
Modi’nin hatası
Bu kararla, diyelim ki Hindistan yanlısı Keşmirlilerin aşırılıkları ortadan kalkmış oldu, Pakistan yanlısı aşırılara karşı ne çeşit bir tedbir alınacak, bu tedbirlere Pakistan ne diyecek? Bölge, önemli problemlerin yaşanacağı bir barut fıçısına dönecek.
Uzun yıllardır Hindistan merkezi hükümeti ile federal bölgelerin ilgisinin nasıl olması gerektiği konuşulurken, Keşmir’in Hindistan’da kalan kısmının Hindistan’a direkt bağlanması nasıl bir örnek oluşturacak sorusu karşılık bekliyor. Teğe bir olmasa da Keşmir’le benzeri yanı bulunan Tamil Nadu eyaletinde geçmişte yaşanan ayaklanmaları federalizm çerçevesinde çözen bir Hindistan vardı. Modi bunu mahvediyor.
Hindistan’ın federalist yapısını yok edeceğinin işaretini 2014’te Parlamentoda yaptığı birinci konuşmasında vermişti Modi. Hindistan’ın birliğini oluşturan bölgeleri merkeze bağlayacağı niyetini ortaya sermişti. Anayasa’nın 370. hususunun kaldırılmasıyla Keşmir ile Ladakh’ı birlik bölgeleri statüsüne indirmekle “güçlü merkezi hükümet” sistemini hayata geçirmenin adımlarını atmış da oldu.
Anayasa’yı hazırlayan komite lideri BR Ambedkar, “Günümüz dünyasının şartları güçlerin merkezileşmesini dayatıyor, bu Hindistan için de geçerlidir” deyip akabinde “Ama birebir vakitte Hindistan merkezi hükümetini daha da güçlendirecek eğilimlere karşı koymalıyız, hiçbir bünye sindireceğinden fazlasını çiğneyemez” deyişi son derece değerli bir ihtardır. Modi umarım bu ihtara kulak verir.
PAKİSTAN’DAN REST
Hindistan’ın tartışmalı Cammu Keşmir’in özel statüsünü kaldırma kararının akabinde nükleer silahlanma yarışındaki İslamabad-Yeni Delhi çizgisinden savaş senaryolarını alevlendiren açıklamalar gelmeye devam ediyor. Pakistan’ın bağımsızlık günü kapsamında Keşmir’in İslamabad denetimindeki kısmına ziyarette bulunan Başbakan İmran Han, dün burada yaptığı konuşmada, askeri müdahale ihtimaline rağmen Yeni Delhi idaresine gözdağı verdi. “Hindistan rastgele bir ihlalde bulunursa sonuna kadar savaşacağımıza karar verdik” dedi. Bu ortada İslamabad’ın, Hindistan’ın Keşmir kararına ait, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne acil toplanması davetinde bulunduğu bildirildi.
