Parmakların birden kilitlenmesi, kasılı kalması ve ağrıması üzere belirtilerle ortaya çıkan tetik parmak, ömür kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalık. Genel olarak başparmak, küçük parmak ve yüzükparmağında ortaya çıkan tetik parmak, tek seferde birden fazla parmağı da etkileyebiliyor. Tetik parmağın oluşumunda en değerli sebeplerin; parmağın çok kullanılması, tekrarlayan zorlayıcı hareketler ve parmağa çok güç uygulanması olduğu belirtiliyor. Cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanımının artması üzere nedenlerden hastalığın giderek arttığı, hatta çağın hastalığı olduğu vurgulanıyor.
Estetik, Plastik ve Rekontrüktif Cerrahı Op. Dr. Evrim Uçkunkaya, hastalığın toplumda sık görüldüğünü belirterek “Önce avuç içinde ya da başparmak esasında kuşkulu ağrılar başlar. Tipik bulgusu, parmak kapatıldıktan sonra, açmaya yeltenildiği vakit parmağın takılması, açmak için daha fazla güç sarf edildiği vakit ise bir atma sesiyle birlikte ‘tık sesi’ boşalarak açılması, yani tetiklenmesidir. Vaktinde müdahale edilmemesi halinde ağrılar şiddetli hale gelir” diyor.
Op. Dr. Uçkunkaya ile tetik parmak (trigger finger) hastalığı hakkında merak edilenleri konuştuk.
– Tetik parmak nedir?
Parmak hareketleri sırasında parmakların takılması ve parmaklarda ağrı hissi yaratan duruma tetik parmak hastalığı denir. Hastanın parmağında ani kitlenme görülür ve kitlenen parmağı düzleştirmek epey zordur.
Kadınlarda daha fazla
– Tetik parmak nasıl oluşur?
Parmakları büken tendonlar avuç içerisinde özel makaraların içinden geçer. Bu makaraların kalınlaşıp daralması ya da tendonun bölgesel olarak kalınlaşması bu rahatsızlığa neden olur. Tendon, daralmış makarada sıkışır ve parmak bükülme hareketi sırasında takılır. Zorlanma ile sıkışan tendon daralan kanaldan kurtulur ve parmak açılır. Bu sorun başladıktan sonra parmağın kullanılması çoklukla buradaki yapıların daha fazla şişmesine yol açar. Ve tablonun ağırlaşmasına neden olur.
– Kimlerde sık görülüyor?
Farklı yaş kümelerinde görülebilir. Nedeni birçok vakit saptanamaz, lakin erişkinlerde parmak kullanma özellikleri ve kimi sistemik hastalıklarla (Romatoid artrit, gut, bilhassa diyabet gibi) ilişkilendirilebilir. Başparmakları tutulumu daha çok tablet ve cep telefonu sık kullananlarda oluyor. Hamilelikte ödem olduğu için ödeme bağlı su tavrı nedeniyle olabiliyor. Bu hastalıklar olmadan da tetik parmak sendromuna yakalanabilirsiniz. Bayanlar, erkeklere oranla daha fazla bu hastalığa yatkın. Hem ellerini fazla kullanmaları, hem hormonların farklı olması bayanların tutulumunu daha çok etkiliyor. En sık tutulan parmaklar çoklukla başparmak, yüzükparmağı ve küçük parmak oluyor.
Dayanılmaz ağrı
– Tetik parmak olduğumuzu nasıl anlarız?
Önce avuç içinde ya da başparmak esasında ağrılar başlar. Tipik bulgusu, parmak kapatıldıktan sonra, açmaya yeltenildiği vakit parmağın takılması, açmak için daha fazla güç sarf edildiği vakit ise bir atma sesiyle birlikte “tık sesiyle”boşalarak açılması, yani tetiklenmesidir. Bilhassa sabahları parmakta takılmalar başlar lakin bir müddet sonra geçer. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte takılmalar bariz hale gelir ve ağrılıdır. Şayet semptom varsa genelde ellerde ağrı ile uyanıyorsunuz. Uyandığınızda bazen çok tuzlu yediğinizde parmaklarınızı açarken şişlik hissedersiniz ya da o denli bir his ve ağrı ile uyanıyorsunuz. Ya da gün içinde bu azalmıyor. Sabah uyandığınızda bunu hissediyorsunuz. Öbür semptomları kıyafet giyerken parmağın kıyafetlere takılması olabilir. Elinizi kullanırken kemer takarken parmağında takılmalar olabilir. Bazen isteseniz de parmağınızı açamayabilirsiniz. Form değişikliği de parmakta oluyor.
– Tedavi edilmezse biçim bozukluğuna yol açar mı?
Eğer doğumsal ise birinci 6 ay ellememek gerekiyor. Şayet 6. ayın sonunda müdahale edilmezse hal bozukluğuna ve hareket kısıtlılığına neden oluyor. Yetişkinlerde ise düzeltilmezse şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir. Çok yaygın bir hastalıktır. Teknolojinin ilerlemesiyle, tablet, cep telefonu kullanımının artmasıyla da artmıştır. Ayrıyeten kayak yapanlarda, eliyle ağır makineler kullanan çalışanlarda de sık görülür. Şikâyetleri olan kişi bu bahiste uzman bir cerraha gitmeli. Şayet şikâyetler gerilemez ise ikinci etapta tendonun kalınlaşmış bölgesine lokal kortizon enjeksiyonu yapılır. Bu tedavinin getirdiği rahatlama hastadan hastaya değişilik gösterip birkaç haftadan birkaç aya uzanan bir devirdir. Uzun süren ve medikal tedavi ile karşılık alınamayan olgularda artık cerrahi devreye girer. Kapalı ve açık ameliyatlar yapılmaktadır.
