– İki yıllık periyoda bakıldığında artırım oranı 2017 mukavelesinin gerisinde. 2017 mukavelesinde her yıl için 750 lira brüt ek ödeme vardı. Taşerondan takıma geçirilen 1 milyona yakın emekçi ise kontrattan yararlanamayacak.
– Emekçileri mutlu etmeyen artırımın akabinde Türk-İş Lideri Atalay’ın söylediği, “Uzasa işi karıştıracağız. En azından kapattım böyle” kelamları reaksiyon çekti. Atalay, “İşçileri utandıracak bir şey yapmadım” diyerek kendini savundu.
Türk-İş Lideri Ergün Atalay’a reaksiyonlar devam ederken, 2017 yılında imzalanan mukavele ile 2019 mukavelesini karşılaştırdık. İki yıllık periyoda bakıldığında artırım oranı 2017 kontratının gerisinde. 2017 kontratında her yıl için 750 lira brüt ek ödeme vardı. Lakin bu mukavelede yok. Taşerondan takıma geçirilen 1 milyona yakın personel ise kontrattan yararlanamayacak. Bu personeller 6 ayda bir yapılacak yüzde 4’lük artırımlara mahkûm olmaya devam edecek. Takım verilen lakin fiyat artırımları düşük tutularak adeta cezalandırılan bu çalışanlar, aylıkları yüksek enflasyon karşısında savunmasız kaldığı için de fiyatlar karşısında daha da ezilecek.
Türk-İş ile hükümet ortasında imzalanan 2017 ve 2019 kontratlarının karşılaştırmasından çıkan sonuçlar şöyle:
– 2017 mukavelesinde 3 bin TL’nin altındaki aylık brüt çıplak fiyatlara 3 bin TL’yi geçmemek üzere aylık 90 TL düzgünleştirme yapılmıştı. Bu mukavelede 3 bin 500 TL’nin altındaki aylık brüt çıplak fiyatlara 3 bin 500 TL’yi geçmeyecek halde aylık 150 lira düzgünleştirme öngörüldü.
– 2017 kontratında birinci yıl için yüzde 7.5 + 5, ikinci yıl için yüzde 3.5+3.5 artırım verildi. Enflasyon farkı da vardı. Bu mukavelede ise birinci yıl yüzde 8+4, ikinci yıl yüzde 3+3 artırım öngörüldü. Enflasyon farkı bu kontratta de yer aldı.
– Eski kontratta yemek yardımının birinci yıl günlük 1.5 TL artırılarak uygulanması, ikinci yıl fiyat artırımı oranında yükseltilmesi karara bağlanmıştı. Lakin bu mukavelede yemek için farklı bir düzenleme yapılmadı. Yemek yardımı da fiyat artırımı oranında artırılacak.
– 2017 kontratında emekçilere yılda bir kez mayıs ayında brüt 750 TL ek ödeme verilmişti. Bu kontratta bu türlü bir unsur yok.
– Evvelki mukavelede toplu iş kontratlarının yürürlük müddetlerinin bitiş tarihleri şubat sonu olarak düzenlenmişti. Bu kontratta bu türlü bir husus yok.
İzin hususu yok
– Eski mukavelede artırımların akabinde aylık net gelirin 2 bin 600 TL’nin altında kalması halinde ortadaki farkın tazminat olarak personellere ödeneceği kararı yer almıştı. Bu kontratta bu türlü bir husus yok.
– Eski kontratta emekçilerin anne, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır kaza geçirmesi yahut değerli bir hastalığa yakalanması halinde 6 aya kadar fiyatsız müsaade verilmesi öngörülmüştü. Bu müddet bir katına kadar da uzatılabiliyordu. Yeni kontratta bu da yok.
– Yeni kontratta eskisinden farklı olarak kıdem artırımının 1 Ocak 2020’den itibaren “2 kuruş x 225 saat” olarak uygulanması öngörüldü. Ayrıyeten ek tediye + ikramiye gün sayısı 112’den az olan işyerlerinde 112 günü geçmeyecek biçimde 5 gün ek ikramiye ödemesi de yapılacak.
TAŞERONUN İŞİ ZOR
2017 kontratında taşeron çalışanların takıma alınması çalışmalarına devam edileceği belirtilmişti. İki yıllık mühlet içerisinde Kanun Kararında Kararname (KHK) ile kamudaki taşeron emekçiler takıma, belediyelerdeki taşeron emekçiler ise belediye şirketlerine geçirildi. Lakin fiyat artırımları yeniden KHK ile 2020 sonuna kadar 6 ayda bir yapılacak yüzde 4’lük artırımlara sabitlendi. 1 milyona yakın emekçi 6 ayda bir yapılacak yüzde 4’lük artırımlara mahkûm edildi. Son kontratta de bu personellerle ilgili çalışmaların 2020’den itibaren yapılacağı belirtidi. Artırım konusunda rastgele bir söz yer almadı. Taşeron emekçilerle ilgili gelecek yıl mevzunun çalıştaylarda tartışılacağı da öğrenildi. Evvelki kontratta süreksiz emekçilere gördürülen emekçilerin taşeron emekçilerine yaptırılamayacağı açık kararı yer alıyordu. Son mukavelede bu yer almadı.
