ABD’nin reaksiyonu tedirginlik yaratsa da Türkiye’deki “zafer” havasının gibisi, tahminen çok daha fazlası Moskova’da var. Rus medyası “ABD ve NATO karşısında elde edilen büyük başarı”yı yazıyor. Füzelerin teslimatının vakte yayılarak “göstere göstere” yapılması da “zaferin taçlandırılması” olarak yorumlanıyor. Ünlü Rus gazeteci Pavel Felgenhauer daha da ileri gidiyor ve “Moskova’nın Türkiye’nin NATO’dan kopacağı günlerin hayalini kurduğunu” yazıyor.
“Gelecek…”, “Gelmeyecek…” derken teslimat başladığına nazaran artık kimi somut değerlendirmeler yapmak mümkün.
21 Mayıs 2019’da Cumhuriyet’te yayımlanan “Rusya’nın S-400 sırları” başlıklı yazımızda füzelerin büyük olasılıkla alınacağını ileri sürmüştük. Bu sav, yakın tarihte birbirinden bağımsız görünen iki olayın peş peşe yaşanmasına dayanıyordu.
İlki 24 Kasım 2015’de Rus uçağının düşürülmesi, ikincisi ise 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsüydü. Birinci olay bağlantıların istikrarını bozdu ve barışmak isteyen Türkiye’yi Rusya’ya daha tabi hale getirdi, ikincisi ise Batı’dan uzaklaşma, Moskova’ya yakınlaşma sürecini hızlandırdı.
S-400’lerin alınmasının sonuçlarını, hakikaten kullanıp kullanmayacağını, askeri bedelini ve ABD ile bağların geleceğini hususun uzmanlarına bırakarak Rusya’nın penceresinden bakmaya çalışalım.
Pastadan daha çok hisse alma gayesi…
2.5 milyar dolarlık satış kuşkusuz, “en az taşla en çok kuş vurma” taktiğinin ete kemiğe bürünmesi oldu.
Bakalım Ruslar ne kazanmış:
– Birinci kere bir NATO ülkesine S-400 sattı.
– Dayanılmaz bir silah reklamı yaptı, yeni pazarların kapısını araladı.
– S-400’ü dış siyaset kozuna dönüştürdü.
– ABD ile Türkiye’nin ortasını açtı.
– Bölgedeki tarihi rakibi üzerindeki yaptırım gücünü biraz daha arttırdı.
– NATO’nun güney kanadını karıştırdı.
– Batı (ABD) karşısında ruhsal zafer kazandı.
– Vladimir Putin’in imajını yeterlice parlattı.
– Bölgede yalnızlıktan kurtulma atağı yaptı.
– Bütün bunları tek kurşun atmadan, üstüne 2.5 milyar dolar alarak başardı.
Peki, bundan sonra ne olacak?
Minimum güçle azamî karı elde eden Rusya, kulağa mantıklı gelse de, gazeteci Felgenhauer’in ileri sürdüğü üzere Türkiye’nin NATO’dan kopacağı günleri düşlemiyor. Her ne kadar “isyankâr” görünmeye çalışsa da Rusya varolan milletlerarası çarkın bir modülü. Statükoyu değiştirebilecek gücü de, hatta tahminen isteği de yok, asıl maksadı pastadan daha çok hisse almak, eforu “egemenlik alanı”na dokundurtmamak.
Rusya için Türkiye bölgedeki Batı ittifakının “zayıf halkası” olduğu sürece pahalı, kaldı ki Ankara talep etse bile Batı’nın şimdiye kadar üstlendiği rolü üstlenebilecek imkana da-ortak bir geçmişi bulunmadığı için-arzuya da sahip değil. “Kontrol edebileceği bir uzaklıkta tutmak” asıl önceliği.
Kısacası, Türk-Rus bağları şimdiki düzlemde bir müddet daha yürümeye devam edeceğe benziyor fakat ittifaka, hele hele eşit bir ittifaka dönüşmesi çok güç görünüyor.
