Ilısu Barajı’nın su tutmasıyla sular altında kalması bırakılmak istenilen tarihi Hasankeyf’i korumak için gayret edeceğini bildiren Hasankeyf Uyumu, dün düzenlediği toplantısıyla kuruluşunu ilan etti. Karaköy’deki TMMOB’a bağlı Makine Mühendisleri Odası (MMO) İstanbul Şubesi’nde düzenlenen basın toplantısına, CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, HDP İstanbul Milletvekili Züheyla Gülüm, TTB Merkez Kurulu Onur Konseyi Üyesi Taner Gören ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri katıldı.
‘Baraj gölü dolsa da geç değil’
“Hasankeyf için geç değil” pankartının olduğu toplantıda “Bu tarih senin ve benim, bu tabiat ve Dicle Irmağı hepimizin, Hasankeyf tüm insanlığın” tabirleriyle Hasankeyf Uyumu ismine açıklama yapıldı. Yapılan açıklamada, “Milyonlarca canlıya mesken sahipliği yapan Dicle Vadisi’nin yok olmaması, canlı bir varlık olan Dicle Irmağı’nın de kendi suyunda boğulmaması için geç değil. Şimdi az tahrip olmuş ve yalnızca 136 kilometresi Dicle Irmağı olan 400 kilometrelik bir akarsu ekosistemi için, jenerasyonu daha yok edilmemiş onlarca çeşit için geç değil. 200 yerleşim yerinin sular altında kalmaması, 80 bin insanın toprağı ve meskeninin ellerinden alınmaması, göç etmek zorunda kalmamaları için geç değil. Mezopotamya Sazlıkları’nın kurumaması ve orada bir çocuğun su içmeye devam etmesi için daha geç değil. Dünyada gibisi olmayan bir kozmik miras alanı olan Hasankeyf için geç değil. Birtakım yapıtları taşınmış ve kale etrafında devasa set örülmüş olsa bile Hasankeyf için geç değil. Baraj kapakları kapatılsa da geç değil. Baraj gölü dolsa da geç değil. Sona yaklaşılmış olsa da Ilısu projesinin neresinden dönersek dönelim, bu hepimize kârdır. Bir an evvel Ilısu Barajı durdurulmalı ve proje iptal edilmelidir. Hasankeyf Uyumu olarak da Hasankeyf’in ve Dicle vadisinin kurtarılması için, Ilısu baraj projesi bitmiş olsa bile su tutulmasına karşı durmak ve su tutulsa bile baraj havzasından suyu boşaltmak için çabanın genişletilerek devam ettirilmesi gerektiğini vurgulamak istiyoruz.” denildi.
“Hasankeyf yalnızca taşınan o 7 eser değil’
Koordinasyon ismine okunan metinde, “Bu talepler yalnızca Hasankeyf Koordinasyonu’nun değil 11 bin 500 yıllık tarihin, hafriyatı bile yapılmamış höyüklerin, baraj yüzünden bozulmamış ekosistemin, kuşun, balığın, binlerce yıldır yaşayan tabiatın çığlığıdır. Bu çığlığa ses olacağınıza canı gönülden inanıyoruz. Hasankeyf’in Allianoi üzere su altında kalmaması için elimizden geleni yapacağız! Unutmayın, Hasankeyf yalnızca taşınan o 7 eser değil. Umudumuz, Hasankeyf ve Dicle Vadisi’ni suları altında bırakarak tabiat, hayat, tarih, kültür ve hafızayı yok edecek Ilısu barajını durdurmak. Umudumuzu asla kaybetmeyeceğimizi burada bir sefer daha ilan ediyoruz! Ve biliyoruz, bir gün bu projeyi durduracağız ve taşınan 7 yapıtı tekrar eski yerine taşıyacağız! Hayalperest değiliz. Hasankeyf ve Dicle Vadisi kadar gerçeğiz! Şimdiden bu çabaya ses katacak, güç verecek herkese Hasankeyf ismine, tabiat ismine, etraf ismine Hasankeyf Uyumu olarak teşekkürlerimizi iletmek isteriz. Dicle Vadisini ve en az 11 bin 500 yıllık tarihe sahip Hasankeyf kentini kurtarabiliriz. Bu sorumluluğu alacak herkesi de Hasankeyf Uyumu içinde yer almaya davet ediyoruz” tabirleri yer aldı.
‘Büyük atlayışa davet’
Koordinasyon, Hasankeyf’in korunması ve savunulması için 14 Temmuz’da Milletlerarası Atlayış Günü’nde Hasankeyf ismine yapılacak Büyük Atlayış’a davet etti.
TTB: Toplumsal refleks geliştirilmeli
Hasankeyf Koordinasyonu’nun açıklamasını duyduğu vakit bilhassa katılmak istediğini belirten Türk Tabipler Birliği Merkez Kurul Onur Şurası Üyesi Prof. Dr. Taner Gören de ‘çevre yıkımına karşı şuurlu olmak gerektiğinin farkındayız’ diyerek, Türk Tabipler Birliği’nin bu sürece dayanak verdiğini belirtti. Gören, açıklamasının devamında şu tabirleri kullandı: “Hasankeyf içimi acıtan en değerli olaylardan biri. Daima düşünüyorum. Rant için tabiata saldırıyorlar. Yüzde 2’lik bir kesim rant için tabiata ve insanlığın kıymetlerine saldırıyor. Benim doktor olarak hassaslığım, bu olay gerçekleştiği takdirde birçok insanın ömür alanlarından kopması ve canlıların hayat alanlarının değişmesiyle birçok sıhhat sorunu yaşayacak olması. Hasankeyf için bir toplumsal refleks geliştirilmeli. Hasankeyf için bu kritik periyotlarda Türkiye ve dünya kamuoyunu dayanağa çağırıyorum. Buna karşı bir hassaslık geliştirip, olabildiğince bu projeyi durdurmalıyız.”
Tanrıkulu: İnsanın içini öbür acıtıyor
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise “Bu proje yıllar evvel düşünülmüş ve yeni yeni hayata geçirilmiş. 1950’lerin teknolojisi ile 2000’lerin teknolojisi ortasında dağlar kadar fark var. Bulunduğumuz çağda tabiatla barışık diğer prosedürler kullanılabilecekken ısrarla baraj yapmaya çalışmak tabiat ve tarih katliamı manasına gelir” diye konuştu. “Söyleyecek pek bir şey yok. İnsanın doğduğu, yaşadığı, büyüdüğü bir coğrafyayı tahrip etmek insanın içini diğer acıtıyor, Hasankeyf benim için o denli. Hasankeyf’e yapılanlar katliamcı bir zihniyetin sürdürülmesidir. Hem kültürel varlığa hemde insanlığa büyük bir darbe vurulmuştur. Bu teşebbüs bizlere neyin yok edildiğinin farkındalığını yaratılıyor, bu önemli” diyen Tanrıkulu, Hasankeyf için geç değil kampanyasını destekleyeceğini söz etti.
‘Sadece Türkiye’li ilgilendiren bir problem değil’
HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, iktidarın nereye baksa para gördüğüne dikkat çekti. Gülüm, “İktidar burayı nasıl rant alanı yaparım diye yaklaşıyor. Bir yıkım ve talan varsa bu tüm dünyayı etkilemelidir. Bu mesela yalnızca Türkiye’li ilgilendiren bir sıkıntı değil, dünyayı ilgilendiren bir durum” diye kaydetti.
‘Yalnız bırakılma siyasetiyle karşı karşıya’
Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi’nden Ali Ergül’de Hasankeyflilerin göçe zorlandığını belirterek, “Hasankeyf kent kabahatleri, tabiat tahribine maruz kalmış bir kent olarak uyum kurulması bu açısından çok kıymetli. 1982’den beri Hasankeyfli göçe zorlanıyor ve bölgeye yatırım yapılmıyor. Bölge sistematik bir formda yalnız bırakılma siyasetiyle karşı karşıya. En son taşınan meskenleri tamamlanmadan taşındırılan ailelere imzalatılan mukavelelerde ‘sorunsuz teslim aldım’ ibaresi var” dedi.
‘Eserleri bağlamından koparıyorlar’
Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi Lideri Yiğit Ozar ise toplantıda şunları söyledi:“Arkeologlar Derneği olarak kıymetli bilimsel ve tarihî çalışmalara örnek olmuş Hasankeyf’i savunuyoruz. Uyum içerisinde yer almayı etik bir sorumluluk borcumuz olarak olarak görüyoruz. Medyada Hasankeyf’teki yapıtların taşınması mühendislik başarısı olarak gösterilmeye çalışılıyor. Meğer yapıtları tarihinden, bağlamından kopararak taşımak bizim için bir müdafaa faaliyeti sayılamaz.”
Prof. Ahunbay: Yaşatabildiğimiz oranda ‘çağdaş’
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne(AİHM) müracaat yapanlar ortasında olan ve yıllarca Hasankeyf ve Dicle Vadisi için uğraş eden Prof. Dr. Zeynep Ahunbay toplantıya bildiri gönderdi. “Hasankeyf’e selam” diyerek başlayan Prof. Dr. Ahunbay’ın bildirisinde şu tabirlere yer verildi; “Doğayı, tarihi, bedelleri suya gömerek uygar olmak mümkün değil. Âlâ mühendislik, geçmişi ve geleceği, doğayı hürmetle biçimlendirmek, insanlığa hizmet etmektir. Günümüzde eforlar, milyonlarca yılda oluşan doğal çevreyi, insanlığın tarihi öncesinden bu yana etrafta bıraktığı izleri muhafazaya odaklanmıştır. Doğayı ve kültür mirasını yaşatabildiğimiz oranda ‘çağdaş’ olmaktan kelam edebiliriz. Dicle Vadisi ve Hasankeyf bu kapsamda makus muamele görmüştür ve şu anda değerli bir eşiktedir. Şimdiye kadar gözardı edilen, yerinden kesilip taşınan anıtlara karşın, aklımızı başımıza devşirip, yanlış adım atmaktan, kasıtlı tahrikten kaçınmak uygarlık ismine değerli bir karar olacaktır. Durup düşünmek ve yanlıştan dönmek istikametinde karar alanlar tabiat ve insanlık ismine pişman olmayacak; ileride hürmetle anılacaktır.”
