Son periyotta Bitcoin başta olmak üzere kripto para piyasasında yaşanan olumsuz seyirin nedenleri ve krizin aşılması için piyasanın beklentileri uzmanlar tarafından lisana getirildi. Dünyada yaşanan gelişmelerin Türkiye’deki yatırımcıları şimdi bağlamadığı açıklandı.
Yine uzmanlara nazaran ABD Merkez Bankası (Fed), beklentiler doğrultusunda 50 baz puan faiz artışı gerçekleştirdiğinde, kripto para piyasasının ani kıymet kayıpları da son bulabilir.
Kripto para süreç platformu FTX hakkında hafta başında adapsız süreç yapıldığına dair çıkan haberler ile kripto piyasalarında başlayan düşüş, şirketin iflas müracaatında bulunması sonucu ivme kazandı.
Kripto para dalının en büyük ikinci borsasına ait açıklamalar kripto parayı düşürdü
Binance Kurucusu ve İcra Şurası Lideri Changpeng Zhao’nun “ellerinde bulunan ve kripto para kesiminin en büyük ikinci borsası olarak bilinen FTX’in kripto para ünitesi olan FTT’leri satacaklarına” dair attığı tweetler ve FTX Üst Yöneticisi (CEO) Sam Bankman-Fried’ın “karşı karşıya kaldığı likidite krizini aşmak için nakit para enjeksiyonu talebinde bulunduğuna” dair haber akışı kripto piyasasındaki düşüşün fitilini ateşleyen gelişmeler oldu.
Binance, FTX’in satışı ile ilgili teşebbüsler sonuca gitmedi
Şirketin likidite meselesinin çözümlenmesi için Bankman-Fried ile Zhao ortasında görüşmeler başladı. Taraflar, ortalarında Binance’nin FTX’i satın almasına yönelik niyet mektubu imzalamış olsa da kısa bir müddet içerisinde Binance, FTX’i satın almaktan vazgeçtiğini duyurdu.
Binance’den yapılan duyuruda, “Başlangıçta umudumuz, FTX müşterilerine likidite sağlama konusunda takviye olabilmekti lakin meseleler, bizim denetimimizin yahut yardım etme kabiliyetimizin ötesinde.” tabirlerine yer verildi.
FTX hakkında soruşturma başlatıldı
ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesi (SEC), Emtia Vadeli Süreçler Komitesi (CFTC) ve ABD Adalet Bakanlığı’nın FTX hakkında soruşturma başlattığı belirtilirken, cuma günü FTX tarafından yapılan açıklamada, şirketin ABD’de iflas sürecini başlattığı ve FTX CEO’su Bankman-Fried’in istifa ettiği bildirildi.
FTT bir haftada yüzde 95’in üzerinde paha kaybederek 1 dolar düzeyine geriledi
FTT, hafta başından itibaren kaydettiği sert düşüşler ile yüzde 95’in üzerinde kıymet kaybederek 1 dolar düzeyine indi.
Bitcoin, hafta içerisinde yüzde 25 kıymet kaybetti
Bitcoin, hafta içerisinde yüzde 25’in üzerindeki gerileme ile 15 bin 588 dolara inerek 12 Kasım 2020’den bu yana gördüğü en düşük seviyeyi test etti. Bitcoin, perşembe günü ABD’de açıklanan enflasyonun yüzde 7,7 artışla beklentilerin altında kalmasının akabinde kayıplarının bir kısmını telafi etse de FTX’in iflas başvurusu ile tekrar gerileyerek haftayı yüzde 19 azalışla 16 bin 900 dolar düzeyinden tamamladı.
Ethereum yüzde 30 kıymet kaybetti
Bu hafta yüzde 30’u aşan kayıplar yaşayan Ethereum, 1.074 dolar ile 13 Temmuz’dan bu yana en düşük düzeyini gördü. Ethereum, haftayı yüzde 18 azalışla 1.280 dolardan tamamladı.
“Kripto parada önemli inanç krizi”
İş Yatırım Milletlerarası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, kripto piyasalarında yaklaşık 4 aydır önemli bir inanç krizi olduğunu vurguladı.
Söz konusu krizin ikiye ayırılması gerektiğini, birinin LUNA, oburunun ise merkeziyetçi finans kaynaklı olduğunu belirten Manukyan, bu krizin görece hafiflemesini sağlayan isimlerden biri olan Sam Bankman-Fried’in CEO’su olduğu FTX şirketinin adapsız süreçler nedeniyle likidite sorunu yaşamasının akabinde kripto piyasalarında sert satışların tetiklendiğini söyledi.
“Bankman-Fried’a kurtarıcı gözüyle bakılıyordu”
Manukyan, evvelki krizlerde birtakım kurumlara kredi sağlayan Bankman-Fried’a kurtarıcı gözüyle bakıldığını tabir ederek, şunları kaydetti:
“FTX ikinci büyük borsa olduğu için yatırımcılara ‘orası sağlamdır’ inancı hakimdi. ‘Sepetteki elmaların kimileri çürük olsa da hepsi değil’ kanısı vardı. Lakin gördük ki hepsi de çürük olabilir. Sonuçta ‘iki numara çürükse bir numarada da sorun olabilir mi sanki?’ korkusu piyasaya yansımaya başladı ve bunun şimdi çözüldüğünü görmüyoruz. Zira yatırımcılar paralarını tam alabilmiş değiller. Kriptolarını çıkartamıyorlar. Nasıl bir ziyan oluşacak? Buraya kamu otoriteleri kesinlikle ki müdahale edecek. Nasıl bir müdahale gelecek? Bunların meçhullüğü elbette baskı yaratıyor.”
Kriz nasıl çözülecek?
Bu krizin nasıl çözüleceğini gördükten sonra kalıcı bir müspet etkilenme olacağını belirten Manukyan, yaşanan inanç krizinin tahlili için regülatörlerin olması gerektiğini savunanların sayısının artacağını ve önemli bir regülasyonun oluşacağını kaydetti.
Bu düzenlemelerin çabucak olamayacağını aktaran Manukyan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“İleride bu regülasyonlardan çıkarlı çıkacak olan aslında merkeziyetsiz finans modelidir. Zira bir kere daha şunu gördük ki paranızı emanet ettiğiniz kurumun yöneticileri dürüst değilse büyük ziyanlara maruz kalabiliyorsunuz ve bu durum yalnızca kripto paralar için değil, pay senetleri için de geçerli. Münasebetiyle merkeziyetsiz finans aslında aracısız bir model ve biraz daha popülerleşebilir. Lakin bu regülasyona gerek olmayacağı manasına gelmez. Regülatörler kesinlikle oraya da belirli ölçüde regülasyonlar getirecektir. Büyük bir ihtimalle bu iş kripto bazlı kurumlarda sorun yaratacak ve küçülmelerine neden olacak. Ancak bu, birinci 10’da yer alan ve kendisini ispat etmiş kriptolara uzun vadede güçlenme olarak geri dönecek.”
“Türk borsalarını kullanan yatırımcılar için şu anda bu usul bir iflas riski yok”
Stratejist Türker Balkar ise 2008 küresel krizine emsal bir durum yaşayan kripto ekosisteminde FTX borsasının iflas müracaatında bulunmasıyla öbür borsalarda da tıpkı durumun yaşanabileceği kaygısının arttığını ve önemli bir itimat sorunu oluştuğunu aktardı.
AA’nın haberine nazaran, Bu süreçte birçok borsa tarafından “şeffaflık prensiplerini işletecekleri ve kullanıcı varlıklarının izlenebileceği sistemleri devreye alacakları” açıklansa da spekülatif telaffuzların şimdi durulmadığını tabir eden Balkar, Türkiye’de kripto para borsalarında kullanıcı varlıklarının teminat olarak kullanılması kelam konusu olmadığından Türk borsalarını kullanan yatırımcılar için şu anda bu usul bir iflas riski bulunmadığını söyledi.
