DENİZ memelilerinin dağılım ve ölçüsünü ortaya koymayı hedefleyen milletlerarası projeler kapsamında Akdeniz, Ege ve Karadeniz’den sonra Marmara Denizi’nde yunusların sayımı tamamlandı. Yunus sayımı sırasında Karadeniz ve bilhassa Marmara Denizi’nde yunustan daha fazla yüzen çöp kaydedildiği açıklandı.
SON OLARAK MARMARA’DA
Akdeniz, Ege ve Karadeniz’den sonra Marmara Denizi’nde geçen ay 5 gün süren ve 600 kilometrelik alanı kapsayan çalışma tamamlandı. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı’nın (TÜDAV) öz kaynakları ile finanse edilen bu çalışmada ‘İç deniz’imiz Marmara Denizi’nde 38 yunus ve mutur müşahedesi kaydedildi. Her bir müşahede en az 1, en fazla 18 bireyden oluştu. TÜDAV’dan 7 uzman ve Sailist grubundan iki işçi ile yelkenli tekneyle İzmit Körfezi’nden başlayan çalışma, doğudan batıya yapılan ‘zig-zag seyirle’ Çanakkale Boğazı önlerinde sona erdi. Bu araştırma Marmara Denizi’nde 1997-99 yıllarında yapılan deniz memelileri popülasyonlarının belirlenmesi projesinden 20 yıl sonra gerçekleştirilen birinci çalışma oldu.
Sefer sırasında Marmara Denizi’ndeki afalina, tırtak ve mutur üzere setase tiplerinin yanı sıra, deniz çöpleri ile ilgili de bilgi toplandı. TÜDAV Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk koordinatörlüğünde, TÜDAV Genel Şura Üyeleri; İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyelerinden Dr. Ayaka Amaha Öztürk, Doç. Dr. Ayhan Dede, Doç. Dr. Arda M. Tonay ve Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan Veteriner Tabipler Dr. Fazilet Danyer ile Işıl Aytemiz Danyer, Sinop Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi’nden Araştırma Vazifelisi Uğur Özsandıkçı ve istekli Zeynep Gülenç’in iştiraki ile Marmara’daki yunus sayımları tamamlandı.
KARADENİZ VE MARMARA’DA AĞIR KİRLİLİK
Karadeniz’deki üzere Marmara Denizi’nde de çok önemli kirlilik tespit edildi. TÜDAV Lider Yardımcısı Doç.Dr. Arda M. Tonay, DHA muhabirine “Akdeniz ve Karadeniz’den sonra Marmara’da çalışmaları tamamladık. Yunuslar dışında çöpleri de saydık. Ne yazık ki, yunuslardan çok daha fazla sayıda yaklaşık 400 adet yüzen çöp müşahedesi kaydedildi” dedi.
AKDENİZ, EGE VE KARADENİZ’DEKİ ÇALIŞMALAR
TÜDAV’ında araştırmacı ve lojistik olarak takviye verdiği, ‘Mücavir Atlantik Deniz Bölgesi, Akdeniz ve Karadeniz’deki Deniz Memelilerinin Korunmasına Dair Anlaşma’ (ACCOBAMS) Sekretaryasının koordine ettiği ASI Projesi geçen yılın haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yapıldı. Dünya deniz biyoçeşitliliğinin yüzde10’nuna konut sahipliği yapan Akdeniz ve Ege Denizin’deki bu çalışmada çeşitli ülkelerden 100’den fazla uzman, 8 uçakla havadan sayım yaparken 5 tekne de kullanıldı. Gözlemciler deniz memelileri dışında kuşlar, köpekbalıkları, deniz kaplumbağaları ve yüzen çöpler hakkında da bilgi topladı.
Bu yıl ise, haziran ve Temmuz aylarında AB’nin finanse ettiği CeNoBS Projesi kapsamında Karadeniz’deki yunusların sayısı ve dağılımının belirlenmesi gayesiyle arazi çalışmaları gerçekleştirildi.. Türkiye’nin yanı sıra Ukrayna, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan’da yürütülen saha çalışmalarında, 8 bilim insanı iki başka kadroya ayrılarak iki Cessna Skymaster ‘Push Pull’ uçağıyla 19 gün içerisinde Karadeniz’de 7 bini araştırma uçuşları olmak üzere 12 bin kilometreden fazla uçuş gerçekleştirdi. 548 bin 285 euro kaynaklı hala devam eden bu projede yunus sayımları dışında rastlantısal ağa yakalanma ve gürültü kirliliği de araştırılacak.
Tahlilleri devam eden tüm bu araştırmaların sonuçları önümüzdeki yıllarda açıklanacak ve bu sonuçlara nazaran kuşağı tehlike altındaki deniz memelisi cinslerinin durumları ve muhafaza statüleri yine belirlenecek.
