Sudan’da askeri idare ile sivil muhalif koalisyon ortasında nisan ayından bu yana süren otorite krizini resmen bitiren ve Süreksiz Sivil İdare düzenlemelerini içeren Anayasal Bildiri anlaşması imzalandı.
Sudan’da Askeri Geçiş Kurulu (AGK) ile sivil muhalif koalisyon Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) tarafından imzalanan anayasal bildiri, Afrika Birliği ve Etiyopya’nın orta buluculuğunda başşehir Hartum’daki Sadaka (Dostluk) Kongre ve Toplantı Merkezi’nde düzenlenen merasimde, ÖDBG Sözcüsü Ahmed er-Rabi ile AGK Lider Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu tarafından imza altına alındı.
Törene, Güney Sudan Devlet Lideri Salva Kiir Mayardit, Orta Afrika Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi, Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile çok sayıda ülkeden dışişleri bakanı ve memleketler arası kuruluşların temsilcileri katıldı.
İmza merasiminde Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti.
Liderler ayrıyeten merasimin akabinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda basın toplantısı düzenleyecek.
Anayasal Bildiri
Sudan’da, AGK ile sivil muhalif koalisyon ÖDBG ortasında 4 Ağustos’ta ülkedeki siyasi krizi sonlandıracak ve ortak geçiş idaresini başlatacak Anayasal Bildiri için birinci imzalar atılmıştı.
Bu mutabakata nazaran, yarın AGK lağvedilip, Devlet Başkanlığı Kurulu oluşturulacak.
Konseyi oluşturacak 6 sivil, 5 asker üye 19 Ağustos’ta yemin ederek misyonuna başlayacak.
Yeni kurul tarafından 20 Ağustos’ta başbakan atanacak. Kabine üyelerinin 28 Ağustos’ta açıklanması, kurulun onayının akabinde 31 Ağustos’ta da yemin ederek çalışmalarına başlaması bekleniyor.
1 Eylül’de Devlet Başkanlığı Kurulu ile kabinenin birinci toplantısını yapması, Devlet Başkanlığı Kurulu, başbakan ve bakanlar heyetinin belirlenmesinin akabinde üç ayda parlamentonun oluşturulması öngörülüyor.
Geçiş devrinin en değerli gündem maddeleri
Barışın sağlanması, eski rejimin sembol isimlerinin yargılanması, yasal ıslahatlar yapılması, devlet kurumlarının, yargı ve ordunun yine yapılandırılması ve ekonomik durumun uygunlaştırılması geçiş periyodunun en değerli gündem unsurları ortasında yer alıyor.
Ordu karargahı önünde sivil hükümete geçilmesi talebiyle demokrasi nöbeti tutan sivillere yönelik 3 Haziran’da gerçekleştirilen ve 100’ün üzerinde eylemcinin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili bağımsız soruşturma kurulu kurulacak.
3 yıl 3 ay sürecek geçiş periyodunda kurula 21 ay asker, 18 ay bir sivil başkanlık edecek.
Geçiş devrinin akabinde seçimlere gidilecek ve asker idaresi büsbütün sivillere devredecek.
Başbakanı ÖDBG belirleyecek
Ülke, süreksiz devlet başkanlığı kurulu, hükümet ve parlamento tarafından yönetilecek. Devleti temsil makamı olan kurulun hudutlu yürütme yetkileri bulunacak. Devlet yönetiminde yürütmeyi kabine üstlenecek.
Başbakan tarafından atanacak ve kurulun yetkilendireceği bakanlar konseyi 20 kişi olacak. Başbakanı, ÖDBG belirleyecek lakin kurulun onayı alınacak. Kanunları çıkarmak, hükümeti denetlemek, mutabakatları imzalamak ve savaş ilanı parlamentonun vazifeleri ortasında yer alacak.
Devlet Başkanlığı Kurulu, başbakan ve bakanlar heyetinin belirlenmesinin akabinde üç ayda parlamento oluşturulacak.
Meclisin yüzde 67’si ÖDBG üyelerinden oluşacak, 300 sandalyeli Mecliste boş koltuklar ise ihtilale katılıp, 1 Ocak’taki Özgürlük ve Değişim Bildirgesi’ne imza atmayan, eski rejimle kontaklı olmayan kümelere tahsis edilecek.
Savunma ve İçişleri bakanlarını asker seçecek
İdari yapıda da değişikliklere gidilebilecek. Halihazırda 18 eyaletin bulunduğu, bölgesel hükümet sisteminin işlediği idare yapısından vilayet idaresine geçilebilecek.
Barış, hudut, seçim, anayasa, bayan, adalet ve toplum, yolsuzlukla gayret ve insan hakları üzere 11 bağımsız komite kurulacak.
Göstericileri öldürmekle suçlanan AGK Lider Yardımcısı Dakalu liderliğindeki “Hızlı Takviye Kuvvetleri” isimli milis gücü, kurulun kontrolünde orduya bağlı olacak.
Yeni ismiyle “Genel İstihbarat” ünitesi, geçiş kurulu ve yürütmenin başı bakanlar konseyine tabi olurken, polis teşkilatı ise kabineye bağlı çalışacak.
Savunma ve İçişleri bakanları, kurulun askeri kanadınca seçilecek.
Çifte vatandaşlığı bulunanlar, devlet başkanlığı kurulu üyesi olamayacak lakin kabinede vazife alabilecek.
Sudan’da 19 Aralık 2018’de hayat pahalılığı nedeniyle başlayan şovların ülke genelinde rejim aykırılığına dönüşmesi üzerine ordunun 11 Nisan’daki müdahalesiyle 30 yıllık Ömer el-Beşir devri sona ermişti.
