Küresel resesyon ve uzun müddettir devam eden ticaret savaşı kaynaklı tasalar daha fazla mali ve mali dayanak telaffuzlarıyla kısmen azalsa da global riskten kaçış devam ediyor.
Küresel piyasalardaki bu telaşlar TL’ye de yansırken, Merkez Bankası’nın zarurî karşılıklar (ZK) adımı sonrası ve jeopolitik kaygıların artış göstermesi ile TL’deki satış baskısı daha besbelli yaşanıyor.
Türkiye’nin Suriye siyaseti, jeopolitik riskler ve kriz karşısında yetersiz kalan tedbirler nedeniyle ekonomik kriz de her geçen gün derinleşiyor.
Bir müddettir emsal ülkelerden olumlu ayrışma yaşayan TL, bu hafta gelişmekte olan ülkeler ortasında dolar karşısında en çok paha kaybeden para ünitelerinin başında yer aldı. Dolar 5.70’in üzerine demirledi.
Ekonomist Mahfi Eğilmez’e nazaran, Türkiye en riskli iktisat görünümünde kalmaya devam ediyor. Enflasyonu, Merkez Bankası faizi ve risk derecesini gösteren CDS primi 415 puanla en yüksek iktisat pozisyonunda. Bu türlü olunca parasının bedel kaybında da en önde gidiyor. Eğilmez’in ferdî bloğunda yaptığı kıymetlendirme şöyle:
– Türkiye, risk meselesini çözemiyor. Risklerini artırıyor. İktisatta atılan birçok adım, mesela Merkez Bankası’nın problemleri geriden dolaşarak çözme uğraşları riskleri artırıyor. Riskler artınca da kurlar yükseliyor. Yapısal ıslahatları yapmamak için çeşitli yan yollara girip oralarda tıkanıyor.
– Türkiye’nin artık kestirmeden giderek sağlamaya çalıştığı süreksiz tahlilleri bir kenara bırakıp gerçek ve kalıcı tahlillere girmesi koşuldur. Yapılması gereken şeyler en başta hukukun üstünlüğü, yargı ıslahatı, demokrasi, erkler ayrımı ile başlayıp ekonomik düzenlemelerle devam ettirilmesi gereken yapısal ıslahatlar.
GERÇEK BÜTÇE AÇIĞI 204 MİLYAR TL
Tek seferlik gelirlerin hariç tutulduğu Memleketler arası Para Fonu (IMF) tarifli merkezi bütçe dataları, 12 aylık gerçek bütçe açığının 96.3 milyar TL değil 204.3 milyar TL olduğunu gösterdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı datalara nazaran, yalnızca temmuzda IMF tarifli faiz dışı bütçe açığı 9.1 milyar TL oldu. Faiz dışı açık yılın birinci 7 ayında 87.1 milyar TL’ye, son 12 ayda ise 113.8 miyar TL’ye ulaştı. Faiz ödemeleri de dahil edildiğinde 12 aylık bütçe açığı 204.3 milyar TL’ye, açığın ulusal gelire oranı ise yüzde 4.9’a ulaştı.
