Küreselleşme sürecinin ortaya çıkardığı en kıymetli olgulardan biri olarak görülen, ülkelere orta ve uzun vadeli sermaye ve teknoloji getiren direkt yabancı yatırımlar dünya genelinde geçen yıl 2009’dan bu yana kaydedilen en düşük bedele geriledi.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) datalarına nazaran, geçen yıl ülkelerin aldığı toplam direkt yabancı yatırım (FDI) ölçüsünde bir evvelki yıla nazaran yüzde 13.4’lük düşüş oldu. Geçen yıl dünya genelinde gerçekleştirilen dış yatırım 1 trilyon 297 milyar dolar oldu. Böylelikle, global bazda direkt yabancı yatırım ölçüsünde 2009 yılında kaydedilen 1 trilyon 172 milyar dolarlık düzeyden bu yana en düşük paha görüldü. Dünyada en yüksek yabancı sermaye akışı 2 trilyon 34 milyar dolarla 2015 yılında kayıtlara geçmişti.
En fazla 2015’te
Küresel bazdaki direkt yabancı yatırım ölçüsü 2015-2018 yıllarında daima düşüş eğilimi gösterdi.
Gelişmekte olan ülkelere yönelen direkt yabancı yatırım meblağı geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 2’lik artış gösterirken, gelişmiş ülkelerde kelam konusu periyotta yüzde 27 düştü. Gelişmekte olan ülkelerde dış yatırım, en yüksek bedele 728.8 milyar dolarla 2015’te ulaştı. Geçen yıl kelam konusu ülkelere gerçekleştirilen yabancı sermaye akışı 706.4 milyar dolarla, 2015’ten sonraki en güzel düzeye ulaştı. Gelişmiş ülkelere gerçekleştiren direkt yabancı yatırım 556.9 milyar dolarla, 2004’te ölçülen 401.6 milyar dolarlık bedelden bu yana en düşük düzeye geriledi.
YÜZDE 58 DÜŞÜŞ
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) bilgilerine nazaran, Türkiye’ye gelen yatırım ölçüsü da geriliyor. 2015’te Türkiye’ye gelen direkt yatırım (FDI) ölçüsü 19.2 milyar dolarken bu ölçü 2018’de yüzde 58 civarında düşüşle 12.8 milyar dolara geriledi.
TEPAV’ın “Türkiye’ye Gelen ve Türkiye’den Giden Direkt Yatırımlardaki Gelişmeler” araştırmasının Mayıs 2019 bilgilerine nazaran, direkt yatırımların net pahası giriş istikametinde oldu. Mayıs 2019’da bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran net direkt yatırımlar 51 milyon dolar azalmış ve 204 milyon dolarlık giriş gerçekleşti.
Mesleki göç
12 aylık kümülatif datalara nazaran Türkiye’den giden yatırımlar (FDI)bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 0.23, Türkiye’ye gelen yatırımlar ise yüzde 29.3 yükseldi.
Mayıs 2019’da Türkiye’den giden yatırımların “mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler” kesiminde ağırlaştığı görülüyor.
Yurtiçindeki yerleşiklerin yurt dışında yaptıkları 625 milyon dolarlık toplam sermaye yatırımlarının 238 milyon doları bu dalda gerçekleşti. Kelam konusu yatırımların yüzde 88’i Avrupa ülkelerine gitti. Avrupa’da ise 386 milyon dolarlık yatırım ile Hollanda’nın öne çıktığı görülüyor.
